Stanovništvo i privreda Ausralije i Okeanije

STANOVNIŠTVO I NASELJA

U vreme dolaska Evropljana na području Australije je živelo kako se procenjuje oko 300.000 Aboridžana koji pripadaju posebnom australoidnom tipu, odnosno okeanskoj grani crne rase.

g765_1aborigine

Dolazak Evropljana najviše je uticao na domorodačko stanovništvo Australije i Novog Zelanda. Broj Maora na Novom Zelandu se u prvom periodu smanjivao a nakon što su prihvatili evropski način života njihov broj je počeo ponovo da raste.

Po nekim istraživanjima Aboridžani su rasa koja i dalje ima direktnu liniju sa prvim ljudima koji su napustili afriku i krenuli u istraživanja desetine hiljada godina ranije.

g765_1aborigine1

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Aboridžani su bili na veoma primitivnom stepenu razvoja koji bi odgovarao vremenu neolita.

Živeli su u pećinama i kolibama i bavili se lovom i ribolovom.

g765_1aboridzani

U lovu nisu koristili luk i strelu već samo koplje i bumerang. Bumerang je oružje veoma specifičnog oblika koje ako se pravilno baci, i ne pogodi cilj, vaća lovcu.

Aboridžani su teško prihvatili doseljenike. Deo Aboridžana živi danas u rezervatima i broj im se i dalje smanjuje. Prema nekim izvorima pleme Tasmanijskih Aboridžana je potpuno izumrlo.

g765_1bumerang

Mikronežani pripadaju malajsko polinezijskoj grupi. Prilikom naseljeavanja su se mešali sa negritima koje su zatekli ali je uticaj negrita mali.

Polinežani su tokom migracije došli na nenaseljena ostrva i uticaja negrita uopšte nema. Njihove fizičke i poneke kulturne odlike ukazuju na to da su se mešali sa preevropskim stanovništvom Južne Amerike. U ovu grupu spadaju i Maori, starosedeoci Novog Zelanda.

g765_2maorri

g765_2maor

Danas u Australiji i Okeaniji živi oko 35miliona stanovnika od čega Australiju naseljava 21 milion.

Prosečna gustina naseljenosti u Australiji je znatno manja nego u Okeaniji. Sa 3st/km2 Australija je najređe naseljen kontinent. Čak 90% stanovnika Australije živi po gradovima. Duž istočnih, jugoistočnih i jugozapadnih obala gde su nastali brojni gradovi.

g765_3naseljenost

Većinu stanovništva Australije i Novog Zelanda čine Evropljani. U državi Fidži (oko 320 ostrva) skoro polovinu stanovnika čine Indijci. Ostala ostrva Okeanije su sa starosedelačkim stanovništvom i malo doseljenika.

Iako je istraživanje Australije završeno ranije pravo naseljavanje ne počinje do 1788 kada Velika Britanija osniva kažnjeničku koliniju. Prvi doseljenici su bili osudjenici na doživotnu robiju a tek polovinom 19.veka dolaze prvi slobodni doseljenici. Tada započinje i naseljavanje Evropskih kolonista na tlo Novog Zelanda. Izmedju dva svetska rata u Australiju i Novi Zeland dolaze Englezi, Irci i Škoti ali i veliki broj stanovnika iz južne i srednje Evrope. U drugoj polovini 20.veka većinu doseljenika čine Azijati.

Veliki gradovi svojim izgledom podsećaju na gradove Severne Amerike. Oko modernih poslovnih centara se nalaze stambene četvrti.

g765_5pert

Najveći gradovi su Sidnej (4.3mil st), Melburn (3.8mil st), Brizbejn (1.9mil st), Adelejd (1.2mil st), Pert (1.6mil st).

g765_4sidnej

g765_4brizbejn

Glavni grad je Kanebra (388000st) koji se nalazi na visoravni Australijski Alpa u podnožju Mont Košćuško vrha.

g765_6kanabera

g765_6kanabera2

PRIRODNA BOGATSTVA I PRIVREDA

Za razvoj poljoprivrede u Australiji i Okeaniji, osnov čine različiti klimatski uslovi kao i travnate površine, šume i topla mora bogata ribom.

Stare stene Australijskog kopna kao i venačne i vulkanske planine i stene Okeanije raspolažu raznovrsnim i velikim rudarskim bogatstvom i energeskim izvorima neophodnim za razvoj industrije. Od kolonizacije do prvog svetskog rata, Australija je bila većim delom agrarna zemlja. Uz poljoprivredu se vršila i eksploatacija ruda ali je industrija bila slabo razvijena. Po svojim poljoprvrednim proizvodima Australija je i danas veoma poznata.

Najstarija i najznačajnija grana poljoprivrede je ovčarstvo. Po broju ovaca Australija je druga na svetu a prva po proizvodnji i izvozu vune.

Ovčarstvo je široko rasprostranjeno ali najveće i najznačajnije farme na kojima se gaji merino vuna nalaze se na jugoistoku. Govedarstvo se kasnije razvilo ali je i pored toga Australija jedna od vodećih zemalja sveta. Po proizvodnji i izvozu mesa je druga u svetu (posle Argentine)

g765_7stocarstvo

g765_7stocarstvo_ovcarstco

Australija ima 6% obradivih površina a u zemljoradnji je zaposleno oko 4% stanovništva. Proizvodnja žitarica i povrća je važna i za proizvodnju za ishranu ali i za industrijusku proizvodnju i za izvoz.

g765_7poljoprivreda

g765_8limun

Po izvozu pšenice Australija je na trećem mestu iza Kanade i Argentine. Na severoistoku u pribalnom pojasu nalaze se velike plantaže šećerne trske. Na jugozapadu i jugoistoku se gajji vinova loza i druge mediteranske kulture a u suvim oblastima se gaje pamuk i duvan.

g765_7stocarstvo_ovcarstco

Po proizvodnji zlata Australija je vodeća u svetu. Otkriće ležišta zlata je bio glavni motiv dolaska prvih slobodnih doseljenika. Značajne su takodje proizvodnja srebra i dijamanata kao i proizvodnja gvozdene rude, cinka i uranijuma.

Dobru energetsku osnovu za razvoj industrijske proizvodnje čine bogata nalazišta kvalitenog uglja, nafte i zemnog gasa. Dve trećine energije daju termoelektrane a znatno manje se koristi hidroenergetski potencijal reka.

g765_9runik_zlata_argajl

g765_9runik_zlata

Savrmena privreda Australije se ogleda u povećanju broja tercijalnih delatnosti ukojima je danas zaposleno tri četvrtine stanovništva.

U poslednje tri decenije se sve više razvija turizam.

Na većim ostrvima Okeanije se gaje tropske kulture kaučukovac, šećerna trska, kafa, čaj, vanila, kakao, kokos i drugo trposko voće a u ishrani stanovništva se koriste kasava, hlebno drvo i rba.

Rudno bogatstvoje samo ponegde u Okeaniji značajno.

Zlato - Papua Nova Gvineja, Fidži
Bakar, nikl, boksit - Papua Nova Gvineja
Fosfati – Nauru, Maršalska ostrva
Mangan – Vanuatu

Neka od ostrva su značajne pomorske i vazduhoplovne vojne baze a neka su turističke destinacije.

POLITIČKA I REGIONALNA PODELA

Pripadnost pojedinih teritorija odredjenim regionima Okeanije se različito odredjuje i nije jedinstvena već zavisi od izvora koji se koristi.

Prema šemi geografskog subregiona koji su objavile ujedinjene nacije, Okeaniji se pridružuje deo osrva koji pripada indoneziji kao i Havaji koji su federalna država SAD i ostrvse grupe u indijskom okeanu koje pripadaju Australiji. Bez ovih teritorija, Okeanija ima 12 nezavisnih država i 14 zavisnih teritorija pod upravom Francuske, SAD, UK, Novog Zelada i Čilea.

Okeanija je površine 555.798,6 km² ima 8.259.983stanovnika i gustina naseljenosti je 14.86st/ km²
Deo ostrva Indonezije je površine 499.852 km² ima 4.211.532 stanovnika i gustina naseljenosti je 8.4st/ km²
Havaji su površine 28.311km² ima 1.283.388 stanovnika i gustina naseljenosti je 45.3st/ km²
Ostrva –teritorija Australie su poovršine 184km² ima 3.911 stanovnika i gustina naseljenosti je 21.69/ km²

Otkako je počelo doseljavanje Evropljana u prvoj polovimi 19.veka, Australija i Novi Zeland su bili deo britanske kolonije Novi Južni Vels, Šest britanskih prekomorskih teritorija na tlu Australije je 1901. godine formiralo Komonvelt Australija.

1907.godine Novi Zeland dobija status dominiona.

Vestminsterskim statutom iz 1931.godine prekinute su skoro sve ustavne veze sa UK. Australija je prihvatila taj statut 1942.godine a Novi Zeland 1947. Usvajanjem Australijskog akta iz 1986. Svaki uticaj Velike Britanije u australijskoj i novozelandskoj vlasti prestaje.

Ostale države Okeanije su nezavisnost sticale u drugoj polovini 20.veka. Najstarije neavisne države su Samoa (1962.), Nauru (1968.), Fidži (1970.) i Tuvalu (1970.) Najmladja je Palau, protektorat UN, koja je nezavosost stekla 1994.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>