SAD | Shtreber

g714_0sad

g714_0zastava

Sjedinjene Američke Države su federalna država koja se sastoji od 50 saveznih država.

POVRŠINA: 9.826.630km²

BR.STANOVNIKA: ~320.000.000

GL.GRAD: Vašington

SLUŽBENI JEZIK: zvanično ne postoji na nivou SAD ali u više od pola saveznih država je engleski

VALUTA: američki dolar (dolar)

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

g714_0politicka_karta

Istorija i nastanak SAD

U 16.veku počinje naseljavanje belih doseljenika na kontinent. Kolonizacija je izazvala brojne sukobe sa starosedeocima - indijancima. Indijanci sada uglavnom žive po rezervatima.

Indijanci i doseljenici (kauboji i traperi) i njihovi sukobi i avanture su se pojavili u brojnim filmovima.

Najbrojnije kolonije na prostoru SAD su osnovali Englezi jer je u to doba u Engleskoj postojalo mnogo ljudi bez zemlje i perspektive - ti ljudi su masovno emigrirali u "Novi Svet" u potrazi za novim domom i boljom budućnošću.

Na istočnoj obali između Atlantskog okeana i Apalača izdvajaju se engleske kolonije. Neki od važnjih gradova su Njijork, Boston i Filadeldija.

4.jula 1776. godine 13 kolonijalnih država se ujedinjuje i potpisivanjem Dekleracije o nezavisnosti formira SAD. Velika Britanija je priznala nezavisnost 1783.godine.

U toku 19.veka SAD su se proširile ratujući sa Francuzima, Indijancima i Meksikancima ili čak otkupljujući zemlju od drugih država tako da je do polovine 19.veka SAD već zauzimala približno današnju teritoriju.

Američka nacija

Najveći deo stanovništva SAD čine doseljenici.

g714_5doseljenici

Stanovništvo SAD se razlikuje po rasnim, etničkim, verskim i kulturnim odlikama.

Krajem 18.veka najveći broj imigranata je došao iz Velike Britanije, Irske, Zapadne i Centralne Afrike i Srednje Amerike.

Krajem 19 i početkom 20.veka preovladaju doseljenici iz južne srednje i istočne Evrope.

A krajem 20 i početkom 21.veka doseljenici iz Meksika i Istočne Azije su najbrojniji.

Doseljenici iz Afrike nisu dolazili svojevoljno, tokom 17 i 18.veka više od deset miliona ljudi je pretvoreo u robove i dovedeno u SAD.

1808.godine se zabranjuje uvoz robova a oni dobijaju slobodu 1863.godine a sva prava još kasnije.

g714_5robovi

Sa nešto manje od 320 miliona stanovnika SAD je treća najmnogoljudnija zemlja sveta, ali, zahaljujući velikoj površini nije gusto naseljena.

Nešto manje od polovine stanovnika živi u priobalnom pojasu a najređe su naseljeni delovi SAD između reke Misisipi i Stenovitih planina

g714_2populacija

Stanovništvo SAD je prosečne starosti od 36.5 godina mada se razlikuje zavisno od etničke i rasne pripadnosti.

Najstarije stanovništvo je evropskog porekla dok je najmlađe indijanskog.

g714_3starosna_piramida

Sa razvojem industrije u 19.veku raste porast gradskog stanovništva. Prvo su se povećavali gradovi u severoistočnom, industrijskom, delu SAD a potom i u ostalim delovima zemlje.

Danas, tri četrvrtine stanovništva živi u gradovima.

Najveći gradovi su Njujork, Los Anđeles, Čikago, Hjuston i Filadelfija.

Neka područja su srasla u megalopolise. Neki od megalopolisa su - BosVaš (Boston-Vašington), Čikpit (Čikago-Pitsburg) i Sansan (San Dijego - San Francisko)

g714_4mega

g714_6sad_noc

satelitski snimak SAD noću

PRIVREDA

Po rudama i energetskim sirovinama SAD su jedna od najbogatijih zemalja sveta.

Najveća ležišta nafte i prirodnog gasa se nalaze u južnom delu SAD a druga značajna ležišta su u središnjemd delu, na zapadu - u Kaliforniji i posebno perspektivnom se smatra Aljaska - priobalni pojas.

Ugalj se većinom eksploatše iz ležišta u basenima Apalačkih i Stenovitih planina.

Najznačajniji izvor energije je nafta (oko 40% ukupne proizodnje energije). SAD oko 50% svojih potreba za naftom zadovoljava uvozom.

Severoistok SAD je najrazvijeniji kada je industrija u pitanju.

Najznačajnije industrijske grane su:

crna i obojena metalurgija
mašinska
hemijska
automobilska industrija idr.

Crna metalurgija se razvila zahvaljujući uglju iz Apalačkih planina i rudi gvožđa iz oblasti Gornjeg jezera.

Auto industrija zapošljava oko četvrtinu miliona direktno i oko tri miliona indirektno.

Na zapadu SAD Kalifornija se brzo industriski razvila. Kalifornija se specijalizovala za elektronsku, elektrotehničku, mašinsku i prehrambenu industriju.

Poslednjiih decenija industrija u SAD počinje da se seli sa lokalnog na međunarodni nivo. Neke velike kompanije premeštaju svoju proizvodnju u druge države - pogotovo Aziju, zbog manjih troškova, pogotovo jeftine radne snage.

g714_7kina_fabrika

Izrada cipela u Kini za SAD

Neke manje kompanije se trude da zadrže proizvodnju u SAD dok opet neki smatraju da je proizvodnja još jeftinija u Africi i razmišljaju o premeštanju proizvodnje tamo.

SAD je jedna od poljoprivredno najrazvijenijih zemalja. Poljoprivreda se obavlja na imanjima koje nazivamo farme. Farme su u većini slučajeva veoma mehanizovane i velike.

Neki od proizvoda koji se gaje su

kukuruz - gaji se u Središnjoj niziji južno o Velikih jezera
soja - gaji se u Središnjoj niziji zajedno sa kukuruzom
pšenica - gaji se u prirodnoj zoni prerije ma Visokim ravnicama
pamuk - gaji se u južnim državama SAD
duvan se gaji na istoku SAD severno od dela gde se gaji pamuk
voće umerenih predela se najviše gaji u severnim državama
vinova loza ze najviše gaji u Kaliforniji
tropsko voće je karakteristično za Havaje

Ribolov je važna privrena grana - poseban značaj za ribolov ima Aljaska.

Govedarstvo je rasprostranjeno duž cele zemlje, na zapadu se stoka napasana prostranim pašnjacima dok je na istoku zastupljeno stajsko govedarstvo.

SAD se deli na četri regije koje razlikujemo po istorijsko-kulturnim i društveno-ekonomskim faktorima.

Severoistok je po površini najmanja regija ali ima veoma veliki značaj. To je regija u kojoj se nalazi politička prestonica SAD - Vašington kao i Njujork koji je ekonomska prestonica i brojne naučno-obrazovne institucije kao što je Harvard..

Srednji Zapad je regija južno od velikih jezera sa povoljnim uslovima za razvoj poljoprivrede. Glavni industrijski centri su Čikago, Detroit, Klivlend.

Jug je regija koja se ravijala sporije od severoistoka i zapada. U prošlosti je tu bilo zastupljeno robovlasništvo i proizvodnja je bila plantažno-robovlasnička. Po proizvodnji nafte i gasa ovo je glavna regija SAD.

Zapad je najmlađa regija ali i najveća i najdinamičnija. U njen sastav ulaze Visoke ravnice, Stenovite planine, Tihookeanski pojas ali i Aljaska i topla Havajska ostrva.

g714_7regije

SAD poseti oko 50 miliona turista godišnje. Po broju turista SAD je na drugom mestu iza Francuske a po prihodima od turizma je na prvom mestu.

g714_7turizam

SAD ima razvijene sve grane saobraćaja i ajgušću mrežu unutrašnjih vazdušnih puteva. Roba se najčešće prevozi kamionima, brodovima i vozovima.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>