Simboli hemijskih elemenata

Uvod

Još su stari narodi poznavali neke elemente, poput zlata, olova ili žive.

Ovaj spisak (slika desno) datira iz 1803, a sastavio ga je engleski naučnik, Džon Dalton. Tokom 18. veka otkriveni su neki novi elementi i hemičari su ih obeležavali geometrijskim simbolima, kao i simbolima preuzetim iz astronomije i astrologije.

Sa otkrićem sve većeg broja elemenata, javila se potreba za sistematičnijim obeležavanjem hemijskih elemenata.

Oznake kakve imamo danas uveo je Jens Jakob Bercelijus, 1814.

Bercelijus (1779 – 1848) je bio švedski hemičar.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Lako!

Bravo!

Pogledaj odgovor u lekciji.

Ko je uveo današnji sistem obeležavanja hemijskih elemenata?

Bravo!

Osvojeno je

+

+

Bravo!

Odgovor je tačan i osvojeno je 10 Bodovi
Prijavi se i sačuvaj svoje bodove.

Prijavi se

Bercelijusova pravila

Bercelijusova pravila za pisanje hemijskih simbola elemenata primenjuju se u celom svetu.

Svi simboli se pišu slovima latinice.

Kao simbol uzima se prvo slovo njihovog latinskog naziva. Na primer:

<p><span style="color: #7e8c8d;"><strong>Vodonik </strong>(lat. <strong>h</strong>ydrogenium)  </span></p>

Vodonik (lat. hydrogenium)

<p><span style="color: #7e8c8d;"><strong>Ugljenik </strong>(lat. <strong>c</strong>arbon)</span></p>

Ugljenik (lat. carbon)

Kada postoji više elemenata sa istim početnim slovom, jedan dobija kao simbol samo to slovo, a ostali uz to slovo dobijaju još po jedno malo slovo iz njihovog latinskog naziva.

Na primer:

<p>Sumpor (lat. <strong><span style="color: #e67e23;">s</span></strong>ulphur)</p>

Sumpor (lat. sulphur)

<p>Selen (lat. <span style="color: #e67e23;"><strong>se</strong></span>llenium)</p>

Selen (lat. sellenium)

<p>Kalaj (lat. <strong><span style="color: #e67e23;">s</span></strong>ta<strong><span style="color: #e67e23;">n</span></strong>num)</p>

Kalaj (lat. stannum)

Nazivi hemijskih elemenata

Hemijski elementi dobili su nazive prema različitim kriterijumima:

Prema svojim svojstvima:

Hlor je žutozeleni gas, a njegov latinski naziv chlorus znači „zelen“.

<h3><span style="font-size: 18px;"><strong><em>Prema mitolo&scaron;kim ličnostima:</em></strong></span></h3>
<p style="text-align: left;"><strong>Prometijum</strong> je dobio naziv po Prometeju, starogrčkom božanstvu koje je ukralo vatru od bogova i dalo je ljudima.</p>

Prema mitološkim ličnostima:

Prometijum je dobio naziv po Prometeju, starogrčkom božanstvu koje je ukralo vatru od bogova i dalo je ljudima.

Prema supstanci iz koje su dobijeni:

Kalcijum je dobijen iz kreča, a latinski naziv za kreč je „calx“.

Prema geografskom pojmu:

Europijum je dobio naziv po kontinentu, Polonijum po državi (Poljska), a Erbijum po švedskom gradiću Iterbe. Helijum je dobio naziv po Suncu (lat. Helium).

U čast naučnika:

Kirijum je dobio naziv prema naučnici Mariji Kiri.

Marija Sklodovska-Kiri (1867 — 1934) je bila francuska fizičarka i hemičarka poljskog porekla. Dobila je čak dve Nobelove nagrade, po jednu iz svake oblasti kojima se bavila.

Naziv fosfora potiče iz grčke mitologije i reč Φωσφόρος znači „nosilac svetlosti“.

Naime, kada fosfor sagoreva, emituje izuzetno jaku svetlost.

U tabeli je dato nekih dvadesetak simbola hemijskih elemenata koje bi svaki sedmak trebalo da zna:

naziv hemijskog elementa	simbol	latinski naziv	po čemu je dobio naziv
Vodonik	H	Hydrogenium	Njegov naziv znači "graditelj vode"
Ugljenik	C	Carboneum	Njegov naziv označava ugalj
Azot	N	Nitrogenium	Latinski naziv od reči nitron - natrijum i geinomai - roditi (dobijao se uz pomoć natrijum-karbonata); reč "azot" znači "beživotan"
Kiseonik	O	Oxygenium	Od reči oxys - "kiselina" i geinomai - "roditi se"
Natrijum	Na	Natrium	Od hebrejske reči "neter", što znači "soda"
Magnezijum	Mg	Magnesium	Magnezija je okrug u središnjem delu Grčke
Aluminijum	Al	Aluminium	Ova reč označava stipsu
Silicijum	Si	Silicium	Znači "kremen"
Fosfor	P	Phosphorus	U značenju "nosilac svetlosti"
Sumpor	S	Sulphur	Znači "kamen koji se preliva"
Hlor	Cl	Chlorum	Reč grčkog porekla koja znači "zelen"
Kalijum	K	Kalium	Al-qali - reč arapskog porekla koja znači "pepeo"
Kalcijum	Ca	Calcium	Jer se dobija iz kreča (krečnjaka)
Gvožđe	Fe	Ferrum	Bukvalno znači "gvožđe", a reč je verovatno semitskog porekla
Bakar	Cu	Cuprum	Dobio je naziv po Kipru
Brom	Br	Bromum	Od grčke reči koja označava "smrad"
Srebro	Ag	Argentum	Njegov naziv verovatno označava sjajni metal
Jod	I	Iodum	Od grčke reči koja označava ljubičastu boju
Zlato	Au	Aurum	Znači "žut"
Olovo	Pb	Plumbum	U zavisnosti od toga iz kog jezika ova reč vodi poreklo, znači ili "plavocrn" ili "veoma prljav"

Teško!

Bravo!

Pogledaj odgovor u lekciji.

Poveži date hemijske elemente sa njihovim simbolom.

Kiseonik

Azot

Ugljenik

Srebro

Bravo!

Osvojeno je

+

Bravo!

Odgovor je tačan i osvojeno je 10 Bodovi
Prijavi se i sačuvaj svoje bodove.

Prijavi se

Značenje simbola hemijskih elemenata

Razlikujemo kvalitativno i kvantitativno značenje simbola hemijskih elemenata.

Kvalitativno značenje označava vrstu hemijskog elementa: S znači sumpor.

Kvantitativno značenje označava jedan atom hemijskog elementa: S znači jedan atom sumpora.

Koeficijent

Koeficijent je broj ispred hemijskog simbola.

Ukoliko je taj broj jedan, onda se ne piše, već se podrazumeva (kao što se i u matematici u jednačinama broj jedan podrazumeva ispred nepoznate iks).

Ovaj broj označava broj atoma nekog hemijskog elementa. Na primer 4O označava četiri atoma kiseonika.