Uspon Srba u Habzburškoj monarhiji

Shtreberove lekcije proizvod su puno rada i istraživanja. Podržite nas kupovinom Premium naloga i omogućite vašem detetu da uči na najbolji način. Hvala!

Kupi sada

Srpsko društvo

Karlovački mitropoliti su sve do XIX veka bili najznačajniji predstavnici srpskog naroda u Habzburškoj monarhiji, zahvaljujući carskim privilegijama. Raspolagali su velikim novčaim sredstvima pa su otvarali škole, podizali nove crkve i manastire kao i ostale ustanove.

Crkveno-narodni sabori su povremeno održavani, a veliki napredak bio je kada su u rad Sabora, osim sveštenstva i oficira 1749. uključeni i predstavnici građanstva. Na izbornom saboru u Temišvaru iz 1790. za novog mitropolita izabran je Stefan Stratimirović.

(Mitropolit Stefan Stratimirović, 1757-1836)

Srpsko društvo u Ugarskoj bilo je raslojeno na plemstvo, sveštenstvo i građanstvo.

Nešto niži sloj bili su srbi graničari, a na dnu lestvice nalazilo se zavisno seljaštvo.

Frontiersman_from_Pomorišje,_by_Martin_Engelbrecht

(Vojnik graničar)

Zahvaljujući plemićkim titulama koje su Austrijski carevi dodeljivali istaknutim Srbima za zasluge u ratovima, srpsko plemstvo je u Habzburškoj monarhiji obnovljeno. Među plemićima nalazili su se Čarnojevići, potomci patrijarha Arsenija II, Raškovići - nekadašnji knezovi iz Starog Vlaha itd.

Kulturne i prosvetne prilike

Srbi oz viših slojeva u Ugarskoj, Slavoniji i Hrvatskoj podizali su veliki broj crkava i manastira, a najveći broj manastira podignut je na Fruškoj gori.

fruska_karta

(Manastiri Fruške gore)

Srpske crkve građene su u stilu baroka, a najpoznatiji slikar, ikonograf i portretista srpskog baroka u XVIII veku bio je Teodor Kračun iz Sremskih Karlovaca.

Velelepni hramovi podignuti su u Temišvaru, Novom Sadu, Budimu, Pančevu, Vukovaru...

800px-Serb-orth-Kathedrale

(Srpska saborna crkva u Temišvaru)

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Srbima su privilegije značajno ukinute za vreme reformi državne uprave koje su sprovedene pod caricom Marijom Terezijom.

800px-Kaiserin_Maria_Theresia_(HRR)

(Marija Terezija, 1717-1780)

Tada je karlovačkom mitropolitu ostavljena samo funkcija verskog poglavara Srba, a sve nadležnosti svetovnog i obrazovnog karaktera su mu oduzete. Novi oblik autonomije se do početka XX veka nazivao crkveno-školskom autonomijom.

Srpska gimnazija osnovana je u Sremskim Karlovcima 1791. godine. Tri godine kasnije osnovana je i srpska pravoslavna Bogoslovija. Podjednako važna bila je Srpska pravoslavna velika gimnazija u Novom Sadu, sagrađena 1810. godine u kojoj se školovala srpska elita.

800px-Karlovacka_gimnazija_19vek

(Karlovačka gimnazija u 19. veku)

Istorija koju je napisao monah Jovan Rajić bilo je značajno štivo za širenje narodne svesti i znanja o srpskoj prošlosti.

Istorija_serbov_raic

(Rajićeva Istorija)

Hristifor Žefarović je 1741. sastavio Stematografiju (grbovnik) koji je sadržao grbove srpskih zemalja.

grb

(Žefarovićeva Stematografija)

Najznačajnija figura srpskog prosvetiteljstva u XVIII veku bo je Dositej Obradović.

Dositej je nekada bio monah fruškogorskog manastira Hopova. On se zalagao da narodni jezik Srba postane književni jezik, umesto crkveno-slovenskog. Njegovo poznato delo je "Pesna na Insurekciju Serbijanov", koja počinje stigovima "Vostani Serbie, davno si zaspala" i odnosi se na početak Prvog srpskog ustanka.

1465200_DOSITEJ_OBRADOVIC_v

(Dositej Obradović, 1742-1811)

Dositej je na Karađorđev poziv došao u Srbiju 1807. godine, gde je postao prvi ministar prosvete ustaničke Srbije.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>

Premium status ti omogućava:

Dodatan sadržaj

Novosti

Najnoviji članci Pogledaj sve

Dodatni sadržaj

Shop