REKE

Srbija obiluje vodama koje su njeno veliko prirodno bogatstvo. Naša zemlja ima gustu rečnu mrežu koja otiče u tri mora: Crno more, Jadransko more i Egejsko more.

g828_1slivovi

CRNOMORSKI SLIV

Crnomorski sliv je najveći u Srbiji i obuhvata oko 92% teritorije Srbije.

Najveći deo teritorije Srbije je nagnut prema Panonskoj niziji i u tom pravcu formirane su naše najduže reke. One izviru u planinskim predelima i bogate su vodom. U gornjim i srednjim tokovima te reke su brze sa velikom vodenom snagom.

Najveća reka ovog sliva je Dunav - on protiče kroz 10 država od izvora u Nemačkoj do ušća.

Veće leve pritoke Dunava u Srbiji su Tisa i Tamiš a desne su Sava, Velika Morava i Timok.

Tisa teče kroz Srbiju u meridijanskom pravcu od Mađarske a u Dunav se ulika nasuprot selu Stari Slankamen.

Tamiš je manjim delom u Srbiji a većim u Rumuniji u Dunav se uliva blizu Pančeva.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Sava teče kroz Srbiju u dužini od 207km, ulazi kod sela Jamene u Dunav se uliva kod Beograda. Njene desne veće pritoke su Drina i Kolubara.

Drina je najveća pritoka Save nastaje spajanjem Tare i Pive u Crnoj Gori. U srednjem i donjem toku čini granicu između Srbije i Bosne i Hercegovine.

Kolubara nastaje spajanjem Obnice i Jablanice kod Valjeva a uliva se u Savu istočno od Obrenovca.

g828_2tok_save

Velika Morava nastaje spajanjem Južne i Zapadne Morave kod Stalaća. Ima 32 pritoke od kojih su značajne Leenica, Jasenica, Crnica i Resava. U vreme visokog vodostaja Velika Morava plavi okolno područje.

Južna Morava nastaje spajanjem Binačke Morave i preševske Moravice kod Bujanovca. Nišava i Toplica su najznačajnije pritoke Južne Morave.

Zapadna Morava nastaje od golijske Moravice i Đetinja koje se spajaju blizu Požege. Ibar je najveća pritoka i ulva se u Zapadnu Moravu kod Kraljeva.

Timok je poslednja pritoka Dunava u Srbiji. Nastaje spajanjem Belog i Crnog Timka kod Zaječara. U donjem toku Timok je pogranična reka prema Bugarskoj.

JADRANSKI SLIV

Ovom slivu pripada mali deo zemlje oko 5%. Jadranski sliv obuhvata Metohijsku kotlinu, planine u njenom obodu i deo Drenice.

Glavna reka ovog sliva je Beli Drim čija dužina kroz Metohijsku kotlinu iznosi 108km,

Beli Drim više pritoka a značajne su Pećka Bistrica i Klina.

EGEJSKI SLIV

Egejski sliv zauzima najmanje teritorije svega oko 2%. Obuhvata Krajište, planinski kraj južno od Vlasinskog jezera, predeo u okolini reke Pčinj i juni deo Kosovske kotline.

Ovom slivu pripadaju samo tri veće reke to su Dragovištica, Pčinja i Lepenac,

Dragovištiva postaje od Božičke i Ljubatsek reke koje se spajaju kod Bosilegrada. Njen tok je teritorijalno jezgro predela Krajište.

Lepenac izvire na severnim padinama Šarplanine najveći deo njenog toka je u Srbiji.

Pčinja izvire na jugozapadnoj strani planine Dukat - pre sela Radovnica ovu reku nazivamo Crnom rekom.

JEZERA

U Srbiji postoje brojna jezera koja se razlikuju po svojim osobinama. Po nastanku delimo ih na prirodna i veštačka.

Prirodna jezera su mala i imaju specifične odlike. Veštačka jezera su brojnija od prirodnih i stvaraju se radi zadovoljavanja potreba privrede i stanovništva.

PRIRODNA JEZERA

Među prirodnim jezerima najveći značaj imaju panonska jezera, visoko-planinska jezera Šar planine i Prokletija, rečna jezera u ravničarskim krajevima i urvinska jezera u planinskim delovima.

EOLSKA JEZERA

U severnoj Bačkoj se nalaze brojna eolska jezera među kojima su najpoznatija Palićko i Ludoško jezero.

Baseni ovh jezera su nastali radom vetra.

Palićko jezero je najveće eolsko jezero u Srbiji i smešteno je istočno od Subotice. Ima oblik polumeseca i severni deo se naziva Veliki Palić a zapadni Mali Palić.

g828_3palic

LEDNIČKA JEZERA

Visokoplaninska jezera Šarplanine i Proketija su po postanku lednička. Ova jezera nastaju u udubljenjia ispunjenim vodom psle otapanja lednika

Na Šar-planini ima više od 40 ledničkih jezera, najveće od njih je Livadičko jezero. Ovo jezero još nazivamo i Štrbačko, Ljubotensko.

Livadičko jezero ga nazivamo po vrhu Livadice, Štrbačko po naselju Štrbce u dolini Lepenca, a Ljubotensko po najvišem vrhu Šare - Ljuboten.

g828_4jezero

U našem delu Prokletija se nalazi više ledničkih jezera. Ova jezera su veća po površini od onih na Šari. Ova jezera se nalaze na visini od preko 2200m nadmorske visine.

Najviša jezera se nalaze ispod najvišeg vrha Srbije Djeravica i nose nazive Veliko Đeravičko jezero -2320m i Malo Đeravičko jezero - 2360m

g828_4djeravica

REČNA JEZERA

Ova jezera nastaju pored većih ravničarskih reka kao što su Dunav, Sava, Tisa i Velika Morava i predstavljaju delove napuštenih rečnih korita. Ovakva jezera se često pretvaraju u bare i bivaju obrasla barskom vegetacijom. Naša najpoznatija jezera su Obedska bara i Rusanda.

Narodni nazivi za ova jezera se baziraju na reci oko koje se jezera prave tako da oko Velke Morave takva jezera nose naziv moravišta oko Drine drinjače isl.

Obedska bara se nalazi u Sremu, lini staro napusšteno korito - meandr Save. Poznato je jer je stecište ptica močvarišta i selica kao i divljači.

Rusanda je nastalo u napuštenom meandru Tise, nalazi se u banatu i ima slanu vodu. Salinitiet jezera Rusanda je veći od svetskog mora. Svetsko more je 35‰ dok je salinitet Ruusanda jezera od 40 do 60 ‰

g828_5obedska_bara

Obedska bara

URVINSKA JEZERA

Ova jezera nastaju klizanjem vodom natopljenog tla preko nepropustljive podloge i pregrađivanjem rečnih dolina. Kada se pregradi rečna dolina akomulacijom rečne vode se formira jezero.

Naša najpoznatija jezera su Zavojsko jezero kod Pirota i Jovačka jezera kod Vladičinog Hana.

Zavojsko jezero je nastalo 1963.godine kada su klizišta na južnim padinama Stare Planine prouzrokovala pregrađivanje Visočice. Tako je strvoreno jezero koje je potopilo selo Zavoj po kome je i dobilo ime. Meštani sela Zavoj su preseljeni u novoformirano naselje Novi Zavoj.

Jovačka jezera su nastala 1977.godine kada su klizišta na padinama Grota i Oblika pregradila Jovačku reku. Jezera su dobila ime po selu Jovca koje je delom potopljeno pri formiranju jezera. Najveća od Jovačkih jezera su Donje, Srednje i Gornje.

VEŠTAČKA JEZERA

U Srbji postoji više veštačkih od prirodnih jezera. Građena su u doba ubrzanog razvoja industrije posle drugog svetskog rata, pretežno u rečnim dolinama i po kotlinama. Stvaraju se radi zadovoljavanja različitih potreba kao što su:

proizvodnja hidroenergije,
vodosnabdevanje,
navodnjavanje i odvodnjavanje poljoprivrednog zamljišta,
ribarstvo,
turizam idr.

Veća i značajnija jezera su uvačka, limska, drinska, moravska jezera kao i Đerdapsko i Vlasinačko.

U zapadnom delu Srbije ima više vetačkih koja se koriste za proizvodnju električne energije.

Neka od veštačkih jezera su Đerdapsko, Vlasinsko, Zlatarsko, Potećko, Lisinsko, Gračaničko, Ečka i drugi

Đerdapsko jezero je najveće u Srbiji sa površinom od 253km² i nalazi se na granici prema Rumuniji. I jezero i hidroelektrana su izgrađeni u saradnji sa Ruunijom.

Vlasinsko jezero je najviše veštačko jezero i nalazi se na visini od 1213m nadmorske visine. Dugačko je 9 a široko 3.5 km i ima značaj u proizvodnji električne energije ali i turizmu.

Jezero Ečka je najveći ribnjak u Srbiji i na Balanu i jedan od većih u Evropi.

TOPLE I MINERALNE VODE

Po broju, raznovrsnosti i svostvima termomineralnih voda, naša zemlja je među prvima u Evropi.

Postoji oko 30mesta sa termomineralnim izvorima na teritoriji Srbije, neka su poznata samo lokalnom stanovništvu dok su druge opštepoznate i koriste se kao turističke i lečilišne banje.

Tople i mineralne vode u našoj zemlji se samo delimično koriste (za turizam, lečenje) i predstavljaju neiskorišćeno nacionalno bogatstvo.

U razvijenim svetskim zemljama hidrogeotermalna energija se višestruko iskorišćava za proizvodnju električne energije, zagrevanje, proizvodnju poljoprivrednih kultura u staklenicima, lečenju, turizmu idr.

g828_6banje

BANJE

Banje su naselja pored termomineralnih izvora čija voda se koristi za lečenje i turizam.

Naše banje delimo na nekoliko vrsta prema načinu postanka

afirmisane banje
banje-nesamostalna naselja
samonastale banje
iščezle banje.

A po temperaturi i lekovitosti vode ih delimo na banje

sa hladnim i uglavnom kiselim vodama,
hipoterme,
homeotermoe i
hiperterme.

Afirmisane ili prave banje su banje sa dugom tradicijom u korišćenju banjske vode za turizam i lečenje. U ovu vrstu banja spadaju Vrnjačka, Sokobanja, Niška idr.

Banje-nesamostalna naselja su banje koje su nastale u okviru samostalnih naselja i predstavljaju delove tog mesta. Takve banje su Novosadska banja u Novom Sadu, Banja Vrujcci u atarima sela Berkovca, Popadića i Ratara idr.

Samonastale banje nazivamo još i samonikle ili sezonske banje i to su banje koje su nastale tzv. divlje. One su imale veliku zastupljenost prethodnih decenija, i neke od takvih banja su prerasle u prave banje. Takve banje su Rakovačka banja kod Bujanovca -danas Bujanovačka banja, Ovčar Banja u Ovčarsko-kablarskooj klisuri i dr.

Iščezle banje su one banje koje su vremenom izgubile banjski značaj najčešće zbog pomeranja sloja termomineralne vode.

Banje sa hladnimmineralnim vodama imaju temperaturu ispod 20°C i vode su uglavnom kisele - imaju više od jednog grama rastvorenog ugljen-dioksida po litru vode.

Hipoterme su izvori sa temperaturom vode od 20°do 34°C . Neke od ovakvih banja su Banja Koviljača, Obrenovačka idr.

Homeoterme su banje sa temperaturom vode od 34°do38°C. Neke od ovih banja su Niška Banja, Ovčar Banja idr.

Hiperterme imaju vodu sa temperaturom višom od 38°C. Neke od ovih banja su Lukovska banja Vranjska Banja, Kušumlijska Banja idr.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>