Posleratni svet i njegove suprotnosti

Organizacija ujedinjenih nacija

Međunarodna organizacija država za očuvanje mira u svetu i saradnju među narodima osnovana je na Konferenciji u San Francisku od aprila do maja 1945. godine. Na Konferenciji je 50 država potpisalo Povelju ujedinjenih nacija i Statut novog Međunarodnog suda pravde.

aaabf3959732e1ca0ba460faffa64abc

(Sedište Ujedinjenih Nacija u Njujorku)

Povelja je na snagu stupila 24. oktobra 1945. godine. Ovaj dan slavi se kao dan OUN čije je sedište u Njujorku.

Ciljevi Organizacije ujedinjenih nacija su održavanje međunarodnog mira i bezbednosti, razvijanje prijateljskih odnosa mejđu narodima, rešavanje međunarodnih problema ekonomskog, socijalnog, kulturnog ili humanitarnog karaktera, jačanje poštovanja prava čoveka i osnovnih ljudskih sloboda, nadzor nad atomskom energijom...

1024px-Flags_onu_geneva2

(Sedište UN u Ženevi)

OUN je u decembru 1948. usvojila Deklaraciju o ljudskim pravima kojom se priznaju prava i slobode od potčinjavanja i ropstva, bez obzira n rasu, pol, socijalni status, jezik, veru ili boju kože.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

OUN ima Skupštinu i Savet bezbednosti.

Skupštinu čine predstavnici svih država članica.

(Zasedanje skupštine OUN)

Savet bezbednosti čine predstavnici petnaest država, od kojih su pet stalni članovi: SAD, Rusija, Velika Britanija, Francuska i Kina.

Najviše upravno telo je Sekretarijat na čelu sa generalnim sekretarom OUN koji se bira na pet godina.

Guterres_03

(Antonio Guteres, sadašnji generalni sekretar OUN)

Mirovna konferencija u Parizu

Mirovna konferencija je u toku 1946. i 1947. rešavala pitanje poraženih država. Sve poražene države pretrpele su gubitke.

Nemačka je, pored teritorijalnih gubitaka, bila podeljena na okupacione zone koje su kontrolisale SAD, Velika Britanija, Francuska i SSSR.

Austriji je vraćena nezavisnost.

Italiji su oduzeta područja u Sredozemlju u Dalmaciji i Istri.

Japanu su oduzeta sva osvojena područja, a on je stavljen pod savezničku vojnu upravu.

Sto1001

(Posleratni Tokio)

SSSR je dobio najveća teritorijalna proširenja, delove Poljske, a Estonija, Litvanija i Letonije su priključene SSSR-u.

Hladni rat i blokovska podela

Hladni rat je period razvoja međunarodnih odnosa nakon Drugog svetskog rata. Obeležili su ga zaoštreni odnosi među velikim silama - SAD, Velikom Britanijom i Francuskom sa jedne i SSSR-a i ostalih socijalističkih zemalja sa druge strane.

(Blokovska podela Evrope u toku Hladnog rata. Plave su države NATO pakta, crvene Vrašavskog)

SSSR je 1949. godine izveo svoju prvu atomsku probu u Kazahstanu, i ovo se uzima kao početak trke u naoružanju između SAD i SSSR.

Blokovska podela sveta nastala je posle Drugog svetskog rata, a za cilj je imala okupljanje oko velikih sila.

Severnoatlantski pakt (NATO) formiran je u Vašingtonu 4. aprila 1949. godine. Paktu prišle su Belgija, Danska, Holandija, Francuska, Island, Italija, Kanda, Luksemburt, Norveška, Velika Britanija i Portugalija, a kasnije i Turska, Grčka, Španija i Zapadna Nemačka. Ovaj pakt ubrzo prerasta u međunaodni savez sa sedištem u Briselu.

800px-Truman_signing_North_Atlantic_Treaty

(Osnivanje NATO pakta)

Kao odgovor na ovo osnovana je organizacija za vojnu saradnju socijalističkih zemalja u Varšavi 14. maja 1955. godine - Varšavski pakt. Članice pakta bile su SSSR, Bugarska, Čehoslovačka, Istočna Nemačka, Mađarska, Poljska, Rumunija i Albanija. Sedište je bilo u Moskvi.

Warsaw_Pact_Logo

Varšavski pakt raspušten je 1989. godine.

Dekolonizacija i nastanak novih država

Skoro trećina svetskog stanovništva je nakon Drugog svetskog rata živela u područjima koja su bila pod kontrolom kolonijalnih sila. OUN je 1960. donela Dekleraciju o davanju nezavisnosti kolonijalnim zemljama i narodima. Proces dekolonizacije pratili su brojni sukobi.

Britanija je u avgustu 1947. godine, posle 160 godina vladavine u Indiji, podelila indijsko carstvo.

(Zastava britanske Indije)

Indiji i Pakistanu su garantovali nezavisnosti, kao i Burmi i Cejlonu godinu dana kasnije. Rat na ovim prostorima izbio je zbog države Kašmir čiji su muslimanski građani želeli da se pripoje Pakistanu, dok je Hindu stanovništvo želelo da priđe Indiji.

UN je u novembru 1947. objavio plan podele Palestine na dve države - jednu za Jevreje, a drugu za Palestince. Sukob je izbio u maju 1948. godine, nakon čega je proglašena nezavisna država Izrael.

Novonastale države imale su brojne probleme kao što je siromaštvo, glad, loše zdravstveno stanje, nepismenost.... U nekim od njih uvedena je vojna ili civilna diktatura.

U procesu dekolonizacije nastao je veliki broj novih samostalnih država koje nisu želele da se pripoje već postojećim blokovima. Egipatski predsednik Naser, jugoslovenski predsednik Tito i indijski premijer Nehru poveli su inicijativu za stvaranje Pokreta nesvrstanih zemalja. Principi Pokreta bili su ravnopravnost i nemešanje u unutrašnje stvari, nepripadanje vojnim blokovima itd.

Jugoslavija je u septembru 1961. bila organizator i domaćin prvog velikog skupa nesvrstanih zemalja. Skupu su prisustvovali predsednici država ili vlada 25 zemalja.

4088809644e63fa9d7eb9d819624108_extreme

(Skup Pokreta nesvrstanih u Jugoslaviji)

Pokret nesvrstanih danas okuplja 118 država, a njegov uticaj je znatno oslabio nakon završetka hladnog rata.

Rasno pitanje u SAD i rat u Vijetnamu

Američke federalne jedinice su 25. septembra 1957. godine poslate u Litl Rok, grad u Arkanzasu, kako bi silom uvele zajedničko pohađanje nastave crnaca i belaca u lokalnim školama.

Borac za crnačka prava, Martin Luter King, održao je 28. avgusta 1963. godine svoj čuveni govor "I have a dream" (Sanjam) u kome je rekao da će jednom afrički Amerikanci dobiti potpunu jednakost. Povelja o građanskim pravima sledeće godine je postala zakon u SAD u njome se zabranjuje rasna diskriminacija.

MLK

(Martin Luter King u toku govora "I have a dream")

King je dobio Nobelovu nagradu za mir, a ubijen je u aprilu 1968.

SAD od jula 1959. šalje veliki broj vojnih posmatrača u Južni Vijetnam. Rat izbija u avgustu 1964. kada su vazduhoplovne snage SAD napale severnovijetnamske baze.

Borbe u Vijetnamu su trajale narednih nekoliko godina, a u njima je poginuo ili ranjen veliki broj SAD vojnika.

(Američki vojnici u Vijetnamu)

Talas demonstracija protiv rata u Vijetnamu raširio se po celom svetu, pa je primirje potpisano u januaru 1973. godine.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>