Prevlast Osmanlija na Balkanu

Osvajanja

Nakon osvajanja Carigrada 1453. godine, Turci Osmanlije su stvorile veliko i moćno carstvo, pod apsolutističkom vladavinom sultana iz dinastije Osmanovića. Pod vladavinom sultana Sulejmana I Veličanstvenom (1520-1566), turska imperija se prostirala na afričkom, azijskom i evropskom kontinentu.

sulejman

(Sulejman I Veličanstveni, 1520-1566)

Osmanlije su dalje širenje na tlu Evrope nastavili osvajanjem Beograda, a nakon toga je odigrana i bitka na Mohaču 1526. kada je pao otpor Ugarske kraljevine.

mohac

(Bitka na Mohaču, 1526.)

Habzburška monarhija, udružena sa Rusijom, bila je najveća pretnja Osmanlijama u Evropi.

Prvi rat između moćnih imperija bio je Dugi rat (1591-1606) u kome su aktivno učestvovali i pravoslavni Srbi iz Banata, Hercegovine i Crne Gore.

Bečki rat (1683-1699) doneo je Osmanlijama napad sa više strana, pa su morali da se povuku ka jugu, prepuštajući Budim i Beograd 1688. i Skoplje 1689. godine. I u ovom ratu su Srbi učestvovali zajedno sa Austrijom, Poljskom i Mletačkom republikom, u savezu nazvanom Sveta liga.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Prodor Habzburga Osmanlije su zaustavile pobedom kod Kačanika na Kosovu 1690. godine. Moćno carstvo uspelo je da povrati i teritorije do Save i Dunava, sve sa Beogradom. Ovo je za rezultat imalo Veliku seobu Srba iz osmanskog u Habzburško carstvo 1690. godine.

seoba

(Velika seoba Srba, 1690. godine)

Rat je mirom u Sremskim Karlovcima završen 1699. godine.

Nakon perioda mira, usledio je novi austro-turski rat (1716-1718), nakon koga su, po odredbama Požarevačkog mira iz 1718. Osmanlije su Habzburzima prepustile Banat, delove Vlaške, Bosne i severnu Srbiju.

(Austrijska opsada Beograda 1717. godine)

Turci su Srbiju sa Beogradom povratile u sledećem ratu (1737-1739), nakon čega je usledila druga seoba Srba u Austriju. Beogradski mir iz 1739. godine konačno je uspostavio granicu izmešu dve imperije na Savi i Dunavu. Beogradska tvrđava bila je najsevernije utvrđenje Osmanlija.

Poslednji austro-turski rat koji je trajao od 1788. do 1791. godine, ipak nije doneo pomeranje granica.

Osmanska država: priroda vlasti i oblik uprave

Vladar u osmanskoj državi bio je sultan koji je imao neograničenu moć. Sultan se smatrao za vlasnika sve državne zemlje, koju je davao na korišćenje i ubirao poreze.

Sultan je takođe imao isključivo pravo odluke o ratu i miru.

sultan_1

(Sultanski turban šlem)

Najpoznatiji pohodi protiv hrišćanskog stanovništva bili su u formi verskog rata - džihada.

džihad

Nakon što je na bojnom polju u Kosovskoj bici iz 1389. godine stradao sultan Murat, osmanski vladari su nadalje bitke pratili sa bezbedne razdaljine.

murat

(Susret sultana Murata i Miloša Obilića)

Veliku ulogu u državnoj upravi imao je i veliki vezir koji je bio predsednik vlade. On je bio sultanov zamenik, a ostali veziri su, kao ministri u vladi, mirali da ga slušaju. Ovakva vlada nazivala se Visoka porta.

Vlast u unutrašnosti vršili su beglerbegovi kao pokrajinski upravnici, koji su obično imali titulu paše. Njihova upravna jedinica zvala se beglerbegluk. Unutar beglerbegluka postojale su manje jedinice - sandžaci. Upravnici sandžaka bili su sandžakbegovi, a versku vlast vršio je kadija koji je bio islamski verski sudija. Kadijina dužnost bila je da sudi po islamskom verskom zakonu - šerijatu.

Manje upravne jedinice od sandžaka zvale su se nahije u kojima je bila dozvoljena autonomija pokorenog stanovništva.

Upravnici jedinica nisu morali da budu Turci Osmanlije, ali su morali da budu islamske vere. I islamizovani Srbi su bili veliki veziri, a najpoznatiji je bio Mehmed-paša Sokolović.

sokolovic

(Mehmed-paša Sokolović, 1506-1579)

U Osmanskom društvu postojala su dva osnovna sloja: raja, odnosno niži slojevi koji su državi plaćali poreze, i askeri - činioci vojne, upravne i verske administracije.

Osmansko carstvo je bilo uređeno po vojnom sistemu, u čijoj osnovi je bio timarski sistem. Timar je bilo imanje sa zavisnim seljacima koje je sultan dodeljivao na korišćenje uspešnom vojniku-konjaniku. Korisnik timara nazivao se spahija. Spahije su se izdržavale od prihoda sa imanja.

Posedi veći od timara bili su zeameti, a najveći posedi zvali su se hasovi.

Spahije su činile konjicu, a janičari elitnu pešadiju osmanske vojske.

Janičari su bili regrutovani iz redova pokorenog naroda, uglavnom hrišćana.

janicari

(Janičari)

Verske prilike

Osmansko carstvo bilo je verski ustrojena država u kojoj su muslimani bili vladajući i povlašćeni sloj stanovništva. Hrišćani i ostali stanovnici bili su građani drugog reda.

Hrišćanska raja imala je veće poreze od muslimanske raje.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>

Rang-lista

Rang-lista