Srednjovekovna kultura Srba

srednjevekovna-srbija

KULTURNA PODRUČJA

U Srednjem veku Srbi su živeli na dva kulturna područja.

Na istoku: Srbi, Bugari i Makedonski Sloveni bili su pod uticajem Vizantije i pravoslavne crkve.

Na zapadu: slovenačke i hrvatske zemlje i celo primorje bile pot uticajem katoličke crkve i zapada.

U toku srednjeg veka nastala su dva kulturna područja istočno i zapadno.

zemlje-balkana-u-srednjem-veku

Bosna je, nakon perioda osobene kulture pod okriljem bosanske crkve, nakon osvajanja Stjepana II Kotromanića i Tvrtka I potpala pod uticaje i istočnog i zapadnog kulturnog područja.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

JEZIK I PISMO

Glagoljica i ćirilica, dva srpska pisma, omogućila su razvoj književnosti na slovenskim jezicima.

Povelje, pisma, ugovori i književna dela pisana su na narodnom jeziku, a postojali su posebni pisari koji su na grčkom jeziku vodili prepsiku sa vizantijskim oblastima.

glagoljica-i-cirilica

KNJIŽEVNOST

Prevodilački rad doveo je do stvaranja književne delatnosti.

Prevodili su se verski spisi i književna i istorijska dela sa grčkog i latinskog. Vremenom su se pojavila i originalna književna dela životopisi srpskih vladara i crkvenih starešina.

Stefanu Nemanji, osnivaču Srpske države, bila su posvećena prva žitija.

Najpoznatije istorijsko delo je "Letopis popa Dukljanina" iz XII veka.

letopis-popa-dukljana

Usmena književnost je bila dosta zastupljena, ali se o njoj malo zna budući da se vremenom izgubila.

PRAVNI SPOMENICI

Iz ovog perioda je sačuvano dosta pravnih spomenika, kao što je Statut Novog Brda, najznačajnijeg srednjovekovnog rudarskog središta na Balkanu.

novo-brdo-rudnik

Statut Novog Brda bio je dodatak Rudarskom zakonu despota Stefana Lazarevića.

despot-stefan-lazarevic-car-lazar

DUŠANOV ZAKONIK

Dušanov zakonik je nastao u srednjem veku i predstavlja naš najznačajniji pravni spomenik. Ima više od 200 članova, a njime je ujednačeno raznorodno feudalno pravo.

dusanov-zakonik

Dušanov zakonik napisan je na narodnom, starosrpskom jeziku. Pored domaćeg feudalnog i običajnog prava sadrži i mnoge članove iz vizantijskog prava.

UMETNOST

Neki od sačuvanih građevinskih spomenika iz doba razvijenog feudalizma su brojni bedemi koji i danas opasuju mnoge gradove u primorju i unutrašnjosti.

Građevinski spomenici u istočnom kulturnom području nose odlike vizantijskog stila, što znači da su unutrašnji zidovi u crkvama ukrašeni freskama.

freska-beli-andjeo

Ova freska predstavja jedan od najlepših radova srpske i evropske umetnosti srednjeg veka. Nalazi se u manastiru Mileševa.

Slikarska dela su, osim na freskama, sačuvana i na ikonama i na listovima rukopisnih knjiga.

Bosanska crkva odbacivala je i osuđivala materijalni svet pa nije gradila hramove. Bosanska vlastela ipak nije živela isposnički život, pa je živela u bogatim dvorcima.

Iz ovog perioda najočuvaniji su nadgrobni spomenici koji se nazivaju stećci.

bosanski-stecci

NAJVAŽNIJI SRPSKI KULTURNI SPOMENICI IZ SREDNJEG VEKA

Srbi pripadali istočnoevropskom kulturnom području i bili pod snažnim uticajem Vizantije i pravoslavnog hrišćanstva.

Srbi u srednjem veku govorili staroslovenskim jezikom i koristili Klimentovu ćirilicu.

KNJIŽEVNOST:

Žitija (biografije) srpskih vladara

Žitije Svetog Simeona koje su napisali Sveti Sava i Stefan Prvovenčani

Žitija služila za učvršćivanje kulta vladara dinastije Nemanjić

PISANI SPOMENICI:

Letopisi
Natpisi
Dušanov zakonik
Letopis popa Dukljanina

GRAĐEVINARSTVO:

Manastiri su građeni kao zadužbine vladara. Vladari su bili ktitori manastira. Manastiri građeni u raškom stilu gradnje.

Zadužbine Stefana Nemanje:

Studenica
Hilandar
Đurđevi Stupovi

Zadužbina kralja Stefana Prvovenčanog Manastir  Žiča
Zadužbina kralja Vladislava Manastir  Mileševa
Zadužbina kralja Stefana Uroša I Manastir  Sopoćani
Zadužbina kralja Milutina Manastir Gračanica
Zadužbina kralja Stefana Dečanskog Manastir Visoki Dečani
Zadužbina cara Dušana Ostaci manastira Svetih Arhangela

FRESKE

Slike nastale nanošenjem boje na svežem malteru. Na freskama prikazani vladari, scene iz hrišćanske vere. Najpoznatije srpske freske su freske Belog anđela i Svetog Save iz manastira Mileševe i freska rodoslova dinastije Nemanjić iz Visokih Dečana.

Iz srednjovekovne Bosne nadgrobni spomenici stećci.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>