Sadržaj je
zaključan!
Otključaj prelaskom na
premium nalog.
Turnir je u toku
Osvoj Premium 10 min besplatno
Uradi dnevne zadatke i
dobićeš pristup
Premium
sadržaju na 10 min
Idi na
Shtreberove lekcije proizvod su puno rada i istraživanja. Podržite nas kupovinom Premium naloga i omogućite vašem detetu da uči na najbolji način. Hvala!
Kupi sadaIndustrija Srbije
Industrija se bavi proizvodnjom energije, vađenjem mineralnih sirovina i mašinskom i hemijskom preradom sirovina.
Industrija podstiče i ubrzava razvoj ostalih proizvodnih i neproizvodnih delatnosti. U Srbiji je to glavna privredna delatnost, i vodeća je po učešću u formiranju narodnog dohotka, ukupnom broju zaposlenih, obimu proizvodnje isl..
Prema predmetu rada industrija se deli na
- ekstraktivnu - proizvodnja ruda, minerala i energije
- prerađivačku - prerada sirovina mineralnog, biljnog i životinjskog porekla.
Prema vrsti sirovina koje prerađuje i gotovim proizvodima koje daje, industrija se deli na grane. Važnije industrijske grane su energetika, crna i obojena metalurgija, mašinska, elektro, hemijska, tekstilna, drvna, prehrambena idr.
Industrija se takođe može podeliti i na
- tešku - teška ili bazična idnustrija obezbeđuje sredstva za proizvodnju
- laku - laka industrija proizvodi sredstva široke porošnje.
Prvo industrijsko preduzeće u centralnoj Srbiji je Topolivnica Kragujevcu. Nastala je 1851 a prvi top je izliven 1853.
Na teritoriji Srbije zastupljena su tri tipa teritorijalnog razmeštaja industrije
- monocentričan - krajevi zemlje sa samo jednim industrijskim centrom
- monocentrično-disperzivan - industrija je smeštena u jednom centru i drugim naseljima u blžoj okolini
- policentričan - nekoliko međusobno udaljenih industrijskih centara raspoređenih tako da obezbeđuju teritorijalno ujednačenili skladan razvoj svih delova nekog kraja.
Otključaj Premium
- Čitaj celu lekciju
- Rešavaj 10x više zadataka
- Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže
Za 1200 RSD postani Premium!
Postani PremiumENERGETSKI IZVORI
Srbija je bogata energerskim izvorima među kojima su najvažniji
- vodena snaga
- ugalj
- nafta
- zemni gas
- uljani škriljci
- drvo
- uranijum
Raspored energetskih izvora u Srbiji je neravnomeran - nafta i zemni gas su pretežno u Vojvodini, vodena snaga je u Centralnoj Srbiji, ugalj po južnom obodu Panonskog basena itd.
HIDROENERGIJA
Vodne snage su neiscrpani obnovnljiv izvor energije. Hidroenergija naših reka je velika a najveći hidroenergetski potencijal imaju Drina, Dunav i Morava.
Na mnogim našim rekama su podignute hidroelektrane. Djerdap I i II na dunavu, Bajina Bašta i Zvornik na Drini, Bistrica i Potpeć na Limu, Kokin Brod na Uvcu, ovčar banja i Međuvršje na Zapadnoj Moravi, Vrla I,II, III, IV , delovi vlasinskog hidroenergetskog sistema na istoimenoj desnoj pritoci Južne Morave.
Prva hidroelektrana u Srbiji koja je u potpunosti radila po Teslinim sistemima trofazne naizmenične struje je podignuta kod Užica na reci Đetinji 1900.godine, samo četri godine posle puštanja u rad prve hidroelektrane tog tipa na reci Nijagari u SAD.
TERMOENERGIJA
Ugalj je značajan energetski izvor Srbije. Koristi se za proizvodnju energije, kao sirovina u hemijskoj industriji i za zagrevanje stambenih, privrednih i drugih objekata.
Glavni ugljeni baseni su Kosovsko-metohijski basen, Kolubarski basen, Kostolački, kovinski, Resavsko-moravski, Timočki i Ibarski basen.
Proizvodnja uglja se obavlja površinskom i podzemnom eksploatacijom a u Kovinu i podvodnom.
U Srbiji najviše ima rezervi lignita pa potom znatno manje mrkog i najmanje kamenog uglja. Kosovo i Metohija sadrže više od 80% rezervi uglja Srbije.
Lignit je ugalj najslabijeg kvaliteta. Mrki ugalj se nalazi na dubinama do 250m a kameni ugalj se nalazi samo na velikim dubinama od više stotina metara.
Nafta koja se još naziva i crno zlato je važan savremeni izvor energije. Njeno istraživanje kod nas je počelo 1942 a eksploatacja 1965.godine. Najveća nalazišta su u Banatu. Pretpostavlja se da nafte ima i u Sremu, Stigu i po kotlinama centralne Srbije kao i na Kosovu i Metohiji. Nafta se prerađuje u rafinerijama u Novom Sadu i Pančevu.
Plin - zemni gas je pratilac nafte Javlja se u gornjim naftonosnim slojevima. Poslednjih godina se u mnogim delovima naše zzemlje širi mreža gasovoda.
Uljani ili naftonosni škriljci se ne eksploatišu u Srbiji. Oni sadže izmedju 8 i 13% nafte i spadaju u značajan izvor energije.
Uraniijum se nalazi na području Stare Planine, U kalni kod Knjaževca je izvesno vreme radio rudnik uranijuma.
RUDNO BOGATSTVO Srbije je raznovrsno i neravnomerno raspoređeno. Naša nalazišta s polimetalna - uz glavni sastojak sadrže i druge korisne minerale.
Rude gvoždja ima na Zlatiboru, Kopaoniku i u okolini Vranja i Bujanovca. Hrom se eksploatiše u rudniku Deva kod Đakovice. Nikal je redak, skup i tražen metal na tržištu, nalazišt nikla su na području planine Rudnik i na Golešu kod Lipljana. Molibden je metal koji nalazimo u jugoistočnoj Srbiji a kobalt na Kopaoniku, Rudniku i u dolini Gokčanice. Volfram je iscrpljen a ranije se eksploatisao kod Kučeva.
Sve ove nabrojane rude zovemo crnim metalima. Oni su oplenjivači čelika i koriste se u specijalnoj proizvodnji čelika.
Obojeni metali su bakar, olovo, cink, antimon i boksit, Magnezit i nalaze se u Srbiji na više mesta. Oni su naše najveće rudno bogatstvo.
Bakar je posle gvožda najvažniji i najkorisniji metal. Olovo i cink se javljaju u zajedničkoj rudi širom zemlje a antimon se nalazi u zapadnoj Srbiji i to je najbogatije nalazište antimona u Evropi. Boksit se nalazi na Kosovu i Metohiji.
Aluminijum se prerađuje u fabrikate i polufabrikate u valjaonici kod Užica.
Magnezit je obojeni metal koji se smatra i nemetalom jer se koristi u proizvodnji opeka za oblaganje peći.
Plemeniti metali su zlato, srebro, platina i živa.
Zlato se javlja u primarnim i sekundarnim nalazištima. Primarna nalazišta su kada je zlato uprkano u rudama bakra, olova i cinka a sekundarna su nanosi mnogih našh reka.
Manje nalazište platine je otkriveno u okolini Trstenika.
Živa je jedini tečni metal i nalazi se na Avali i Deli Jovanu.
Nemetali su azbest, barit, laporac, glina, kvarc idr i imaju veliki značaj kao sirovine u industriji i u građevinarstvu.
Azbesta ima kod Kragujevca,u dolini Ibra i u Metohiji
Barit nalazimo kod Negotina a cemnetni laporac u Pomoravlju i na Fruškoj Gori.
Nemetali se koriste kao sirovine u industriji građevinskog materijala.Posle Drugog svetskog rata ova industrijska grana beleži značajan porast proizvodnje cementa, opeka, crepa idr.
Metalska industrija se bavi preradom metala u poufabrikate namenjene daljoj proizvodnji ili gotove proizvode.Obuhvata više grana: metaloprerađivačku, mašinsku, automobilsku, brodogradilišnu i elektroindustriju.
Neki gradovi su vremenom postali centri određenih grana metalske industrije tako na primer, proizvodnja poljoprivrednih mašina se nalazi u Odžacima, Bačkoj Palanci, Novom Bečeju, Staroj Pazovi, Beogradu itd. A u Kruševcu je proivodnja rudarskih mašina i opreme.
Elektroindustrija se razvija posle Drugog Svetskog rata. Glavi centri elektroindustrije su Beograd, Niš, Čačak, Jagodina, Smederevo idr.
Hemijska industija se deli na tešku i laku. Teška hemijska industrija proizvodi veštačka đubriva, kiseline, soli, sredstva za zaštitu bilja i sirovine za dalju preradu. Laka hemijska industrija daje proizvode široke potrošnje. Hemijska industrija zahteva savremena sredstva za rad i stručnu radnu snagu pa se tako prvo razvila u većim gradovima i naučnim centrima. Važniji proizvodi i centri hemijske industrije su: sumporna kiselina u Boru, Šapcu i Kosovskoj Mitrovici, fosforna đubriva u Prahovu, azotna đubriva u Pančevu idr.
LAKA INDUSTRIJA obuhvata više industrijskih grana od kojih su u privredi Srbije važnije prehrambena, tekstilna, drvna, duvanska, kožarska, obućarska i gumarska.
Prehrambena industrija se još naziva i agroindustrijom i bavi se preradom sirovina biljnog i životinjskog porekla, konzerviranjem i čuvanjem ljudske hrane. Ovo je jedna od najrazvijenijih grana naše privrede i zastupljena je u područjima intezivne poljoprivredne proizvodnje. Naši veći prehrambeni centri su Požarevac, Smederevo, Valjevo, Gornji Milanovac, Čačak, POžega, skoro svi veći vojvođanski gradovi idr.
Grane prehrambene industrije Srbije možemo podeliti na
- grane koje se bave osnovnom preradom agrarnih proizvoda (mlinska industrija, šećerane, uljare isl)
- grane koje se bave složenijim poslovima prerade (proizvodnja kvasca, vina, piva, sirćeta isl.)
Tekstilna industrija obuhvata proizvodnju tkanina od prirodnih i veštačkih vlakana, trikotaže, odeće i rublja. Sirovinska baza za tekstilnu industriju je skromna i sirovine se najčešće uvoze.
Naši najpoznaiji centri tekstilne industije su
- proizvodnja vunenih tkanina- Paraćin, Leskovac, Grdelica, Vučje, Pirot idr.
- pamučna industrija - Leskovac, Paraćin, Novi Sad, Subotica, Niš, Vranje idr
- proizvodnja tepiha - Bačka Palanka, Zrenjanin, Stara Pazova idr.
- konfekcija - Beograd, Vranje, Pirot, Nš, Novi pazar, Sjenica idr.
Drvna industrija i industrija celuloze i papira. Ove dve industrije su tehnološki povezane. Drvna industrija obuhvata mehaničku preradu drveta i proizvodnju gotovih proizvoda a industrija celuloze i papira je specijalizovana grana hemijske prerade drveta.
Pre Drugog svetskog rata Srbija je bila izvoznik drvne građe da bi se to kasnije promenilo. Veća preduzeća drvne industrije postoje u mnogim našim gradovima - Vranju, Bujanovcu, Vladičinom Hanu, Kruševcu idr. Industrija celuloze i papira se nalazi u Beogradu, Sremskoj Mitrovici, Kruševcu, Čačku i Vladičinom Hanu.
Duvanska Industrija - fabrike duvanske industrije su u područjima gde se gaji duvan. U srbiji postoje četri fabrike za proizvodnju cigareta - u Nišu, Vranju, Gnjilanu i Senti.
Industrija kože, glanterije i obuće je nastala na osnovu tradicionalnih zanata, Industrijska prerada kože počinje tek posle Prvog svetskog rata. Danas, glavni centri za proizvodnju kože, galanterije i obuće su Subotica, Kula, Inđija, Sombor, Beograd idr.
Industrija gume se zaniva na uvozu sirovina, veće fabrike su u Pirotu, Nišu, Kruševcu idr,
Industrija Srbije
Klikni na Start,
i rešavaj Premium
zadatke!
besplatno!