Industrija Srbije

Shtreberove lekcije proizvod su puno rada i istraživanja. Podržite nas kupovinom Premium naloga i omogućite vašem detetu da uči na najbolji način. Hvala!

Kupi sada

Industrija se bavi proizvodnjom energije, vađenjem mineralnih sirovina i mašinskom i hemijskom preradom sirovina.

Industrija podstiče i ubrzava razvoj ostalih proizvodnih i neproizvodnih delatnosti. U Srbiji je to glavna privredna delatnost, i vodeća je po učešću u formiranju narodnog dohotka, ukupnom broju zaposlenih, obimu proizvodnje isl..

Prema predmetu rada industrija se deli na

ekstraktivnu - proizvodnja ruda, minerala i energije
prerađivačku - prerada sirovina mineralnog, biljnog i životinjskog porekla.

Prema vrsti sirovina koje prerađuje i gotovim proizvodima koje daje, industrija se deli na grane. Važnije industrijske grane su energetika, crna i obojena metalurgija, mašinska, elektro, hemijska, tekstilna, drvna, prehrambena idr.

Industrija se takođe može podeliti i na

tešku - teška ili bazična idnustrija obezbeđuje sredstva za proizvodnju
laku - laka industrija proizvodi sredstva široke porošnje.

Prvo industrijsko preduzeće u centralnoj Srbiji je Topolivnica Kragujevcu. Nastala je 1851 a prvi top je izliven 1853.

ind_topolivnica

Na teritoriji Srbije zastupljena su tri tipa teritorijalnog razmeštaja industrije

monocentričan - krajevi zemlje sa samo jednim industrijskim centrom
monocentrično-disperzivan - industrija je smeštena u jednom centru i drugim naseljima u blžoj okolini
policentričan - nekoliko međusobno udaljenih industrijskih centara raspoređenih tako da obezbeđuju teritorijalno ujednačenili skladan razvoj svih delova nekog kraja.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

ENERGETSKI IZVORI

Srbija je bogata energerskim izvorima među kojima su najvažniji

vodena snaga
ugalj
nafta
zemni gas
uljani škriljci
drvo
uranijum

Raspored energetskih izvora u Srbiji je neravnomeran - nafta i zemni gas su pretežno u Vojvodini, vodena snaga je u Centralnoj Srbiji, ugalj po južnom obodu Panonskog basena itd.

HIDROENERGIJA

Vodne snage su neiscrpani obnovnljiv izvor energije. Hidroenergija naših reka je velika a najveći hidroenergetski potencijal imaju Drina, Dunav i Morava.

Na mnogim našim rekama su podignute hidroelektrane. Djerdap I i II na dunavu, Bajina Bašta i Zvornik na Drini, Bistrica i Potpeć na Limu, Kokin Brod na Uvcu, ovčar banja i Međuvršje na Zapadnoj Moravi, Vrla I,II, III, IV , delovi vlasinskog hidroenergetskog sistema na istoimenoj desnoj pritoci Južne Morave.

ind_djerdap

Prva hidroelektrana u Srbiji koja je u potpunosti radila po Teslinim sistemima trofazne naizmenične struje je podignuta kod Užica na reci Đetinji 1900.godine, samo četri godine posle puštanja u rad prve hidroelektrane tog tipa na reci Nijagari u SAD.

ind_djetinja

TERMOENERGIJA

Ugalj je značajan energetski izvor Srbije. Koristi se za proizvodnju energije, kao sirovina u hemijskoj industriji i za zagrevanje stambenih, privrednih i drugih objekata.

Glavni ugljeni baseni su Kosovsko-metohijski basen, Kolubarski basen, Kostolački, kovinski, Resavsko-moravski, Timočki i Ibarski basen.

Proizvodnja uglja se obavlja površinskom i podzemnom eksploatacijom a u Kovinu i podvodnom.

U Srbiji najviše ima rezervi lignita pa potom znatno manje mrkog i najmanje kamenog uglja. Kosovo i Metohija sadrže više od 80% rezervi uglja Srbije.

Lignit je ugalj najslabijeg kvaliteta. Mrki ugalj se nalazi na dubinama do 250m a kameni ugalj se nalazi samo na velikim dubinama od više stotina metara.

ind_ugalj

Nafta koja se još naziva i crno zlato je važan savremeni izvor energije. Njeno istraživanje kod nas je počelo 1942 a eksploatacja 1965.godine. Najveća nalazišta su u Banatu. Pretpostavlja se da nafte ima i u Sremu, Stigu i po kotlinama centralne Srbije kao i na Kosovu i Metohiji. Nafta se prerađuje u rafinerijama u Novom Sadu i Pančevu.

Plin - zemni gas je pratilac nafte Javlja se u gornjim naftonosnim slojevima. Poslednjih godina se u mnogim delovima naše zzemlje širi mreža gasovoda.

Uljani ili naftonosni škriljci se ne eksploatišu u Srbiji. Oni sadže izmedju 8 i 13% nafte i spadaju u značajan izvor energije.

Uraniijum se nalazi na području Stare Planine, U kalni kod Knjaževca je izvesno vreme radio rudnik uranijuma.

RUDNO BOGATSTVO Srbije je raznovrsno i neravnomerno raspoređeno. Naša nalazišta s polimetalna - uz glavni sastojak sadrže i druge korisne minerale.

Rude gvoždja ima na Zlatiboru, Kopaoniku i u okolini Vranja i Bujanovca. Hrom se eksploatiše u rudniku Deva kod Đakovice. Nikal je redak, skup i tražen metal na tržištu, nalazišt nikla su na području planine Rudnik i na Golešu kod Lipljana. Molibden je metal koji nalazimo u jugoistočnoj Srbiji a kobalt na Kopaoniku, Rudniku i u dolini Gokčanice. Volfram je iscrpljen a ranije se eksploatisao kod Kučeva.

Sve ove nabrojane rude zovemo crnim metalima. Oni su oplenjivači čelika i koriste se u specijalnoj proizvodnji čelika.

Obojeni metali su bakar, olovo, cink, antimon i boksit, Magnezit i nalaze se u Srbiji na više mesta. Oni su naše najveće rudno bogatstvo.

Bakar je posle gvožda najvažniji i najkorisniji metal. Olovo i cink se javljaju u zajedničkoj rudi širom zemlje a antimon se nalazi u zapadnoj Srbiji i to je najbogatije nalazište antimona u Evropi. Boksit se nalazi na Kosovu i Metohiji.

Aluminijum se prerađuje u fabrikate i polufabrikate u valjaonici kod Užica.

Magnezit je obojeni metal koji se smatra i nemetalom jer se koristi u proizvodnji opeka za oblaganje peći.

Plemeniti metali su zlato, srebro, platina i živa.

Zlato se javlja u primarnim i sekundarnim nalazištima. Primarna nalazišta su kada je zlato uprkano u rudama bakra, olova i cinka a sekundarna su nanosi mnogih našh reka.

Manje nalazište platine je otkriveno u okolini Trstenika.

Živa je jedini tečni metal i nalazi se na Avali i Deli Jovanu.

Nemetali su azbest, barit, laporac, glina, kvarc idr i imaju veliki značaj kao sirovine u industriji i u građevinarstvu.

Azbesta ima kod Kragujevca,u dolini Ibra i u Metohiji

Barit nalazimo kod Negotina a cemnetni laporac u Pomoravlju i na Fruškoj Gori.

Nemetali se koriste kao sirovine u industriji građevinskog materijala.Posle Drugog svetskog rata ova industrijska grana beleži značajan porast proizvodnje cementa, opeka, crepa idr.

Metalska industrija se bavi preradom metala u poufabrikate namenjene daljoj proizvodnji ili gotove proizvode.Obuhvata više grana: metaloprerađivačku, mašinsku, automobilsku, brodogradilišnu i elektroindustriju.

Neki gradovi su vremenom postali centri određenih grana metalske industrije tako na primer, proizvodnja poljoprivrednih mašina se nalazi u Odžacima, Bačkoj Palanci, Novom Bečeju, Staroj Pazovi, Beogradu itd. A u Kruševcu je proivodnja rudarskih mašina i opreme.

Elektroindustrija se razvija posle Drugog Svetskog rata. Glavi centri elektroindustrije su Beograd, Niš, Čačak, Jagodina, Smederevo idr.

Hemijska industija se deli na tešku i laku. Teška hemijska industrija proizvodi veštačka đubriva, kiseline, soli, sredstva za zaštitu bilja i sirovine za dalju preradu. Laka hemijska industrija daje proizvode široke potrošnje. Hemijska industrija zahteva savremena sredstva za rad i stručnu radnu snagu pa se tako prvo razvila u većim gradovima i naučnim centrima. Važniji proizvodi i centri hemijske industrije su: sumporna kiselina u Boru, Šapcu i Kosovskoj Mitrovici, fosforna đubriva u Prahovu, azotna đubriva u Pančevu idr.

LAKA INDUSTRIJA obuhvata više industrijskih grana od kojih su u privredi Srbije važnije prehrambena, tekstilna, drvna, duvanska, kožarska, obućarska i gumarska.

Prehrambena industrija se još naziva i agroindustrijom i bavi se preradom sirovina biljnog i životinjskog porekla, konzerviranjem i čuvanjem ljudske hrane. Ovo je jedna od najrazvijenijih grana naše privrede i zastupljena je u područjima intezivne poljoprivredne proizvodnje. Naši veći prehrambeni centri su Požarevac, Smederevo, Valjevo, Gornji Milanovac, Čačak, POžega, skoro svi veći vojvođanski gradovi idr.

Grane prehrambene industrije Srbije možemo podeliti na

grane koje se bave osnovnom preradom agrarnih proizvoda (mlinska industrija, šećerane, uljare isl)
grane koje se bave složenijim poslovima prerade (proizvodnja kvasca, vina, piva, sirćeta isl.)

Tekstilna industrija obuhvata proizvodnju tkanina od prirodnih i veštačkih vlakana, trikotaže, odeće i rublja. Sirovinska baza za tekstilnu industriju je skromna i sirovine se najčešće uvoze.

Naši najpoznaiji centri tekstilne industije su

proizvodnja vunenih tkanina- Paraćin, Leskovac, Grdelica, Vučje, Pirot idr.
pamučna industrija - Leskovac, Paraćin, Novi Sad, Subotica, Niš, Vranje idr
proizvodnja tepiha - Bačka Palanka, Zrenjanin, Stara Pazova idr.
konfekcija - Beograd, Vranje, Pirot, Nš, Novi pazar, Sjenica idr.

Drvna industrija i industrija celuloze i papira. Ove dve industrije su tehnološki povezane. Drvna industrija obuhvata mehaničku preradu drveta i proizvodnju gotovih proizvoda a industrija celuloze i papira je specijalizovana grana hemijske prerade drveta.

Pre Drugog svetskog rata Srbija je bila izvoznik drvne građe da bi se to kasnije promenilo. Veća preduzeća drvne industrije postoje u mnogim našim gradovima - Vranju, Bujanovcu, Vladičinom Hanu, Kruševcu idr. Industrija celuloze i papira se nalazi u Beogradu, Sremskoj Mitrovici, Kruševcu, Čačku i Vladičinom Hanu.

Duvanska Industrija - fabrike duvanske industrije su u područjima gde se gaji duvan. U srbiji postoje četri fabrike za proizvodnju cigareta - u Nišu, Vranju, Gnjilanu i Senti.

Industrija kože, glanterije i obuće je nastala na osnovu tradicionalnih zanata, Industrijska prerada kože počinje tek posle Prvog svetskog rata. Danas, glavni centri za proizvodnju kože, galanterije i obuće su Subotica, Kula, Inđija, Sombor, Beograd idr.

Industrija gume se zaniva na uvozu sirovina, veće fabrike su u Pirotu, Nišu, Kruševcu idr,

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>

Premium status ti omogućava:

Dodatan sadržaj

Novosti

Najnoviji članci Pogledaj sve

Dodatni sadržaj

Shop