Ratovi i seobe

U potrazi za utočištem

Prostor na kome su bili naseljeni Srbi u XVII i XVIII veku bio je težište vojnih operacija u toku niza ratova Austrije i Venecije protiv Osmanskog carstva. Ratovi i stalno pomeranje granica najviše je pogađalo civilno stanovništvo, koje se masovno sklanjalo u zbegove zbog utočišta van ratnih teritorija.

Prve seobe Srba bile su posle 1530. kada su naselili Slavoniju, a zatim i pojedine oblasti Hrvatske. Kako su Srbi bili većinsko staovništvo u Slavoniji, čitava ova oblast nazvana je Rascija (Srbija).

Rascia_in_pannonia_16th_18th_century

Habzburzi su doseljene Srbe, navikle na ratove, iskoristili za sprečavanje nadiranja Osmanlija.

Srbi su ojačali i srpske crkvene organizacije na teritorijama koje su naselili.

Njihov težak položaj ogledao se u dve pretnje: katolička crkva je želela da ih prevede u svoju veru, dok je lokalno ugarsko i hrvatsko plemstvo pokušavalo da Srbe graničare silom prevede u status zavisnih kmetova.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Seobe Srba 1690. i 1739. godine

Pravoslavni Srbi u ugarskom delu Habzburške monarhije nisu imali definisana autonomna prava do kraja XVII veka. Prava su dobili tek zaslubom habzburškog cara Leopolda I koji je 1689. uputio zvaničan poziv Srbima da nasele opustošene oblsati Ugarske. Leopold I obećao im je versku i prosvetnu autonomiju.

(Leopold I, 1640-1705)

Patrijarh Arseije III Crnojević je, nakon sloma austijske ofazive, na sastanku sa vladikama i narodnim prvacima, doneo odluku o seobi više desetina hiljada porodica.

(Arsenije III Crnojević, 1633-1706)

Nakon 1690. godine prostore Metohije i Kosova počela su da naseljavaju u velikom broju islamizovana albanska plemena koja su dolazila iz severne i središnje Albanije.

Seoba_Srba

(Seoba Srba pod Arsenijem III, delo Paje Jovanovića)

Srbi koji su se preselili u Ugarsku su uživali visoku zaštitu cara Leopolda I, te su tako vremenom postali značajan politički činilac.

Srpska vojska doprinela je konačnim uspesima austrijskih trupa nad osmanlijama pod komandom princa Eugena Savojskog kod Slankamena (1691) i Sente (1697).

Battle_of_Zenta

(Plan bitke kod Sente, 11. septembra 1697.)

Nakon završetka još jednog rata između Austrije i Turske iz 1739. usledila je Druga seoba Srba u Ugarsku.

(Srbi prelaze reku)

Narod je ovoga puta poveo pećki patrijarh Arsenije IV Jovanović.

Arsenije_IV_Jovanović_Šakabenta

(Patrijarh Arsenije IV Jovanović, 1698-1748)

Srpske privilegije u Habzburškom carstvu uobličene su od 1690. do 1695. godine. U tom periodu je Leopold I izdao nekoliko važnih dokumenta kojima je Srbima bilo dopušteno da biraju mitropolita, imaju slobodu vere, pravo da koriste stari pravoslavni kalendar i nisu morali da plaćaju desetak katoličkoj crkvi.

Srpske_privilegije_1732

(Privilegije "slavnome narodu ilirskom" tj. srpskom)

Versku nadležnost nad Srbima u Habzburškoj monarhiji imala je Karlovačka mitropolija, a važna pitanja za zajednicu rešavana su na crkveno-narodnim saborima.

Habzburzi su u toku XVII i XVIII veka, pored Srba, u Ugarsku doseljavali i Nemce, Francuze, Slovence, Mađare, Bunjevce, Šokce i Rusine.

Vojna krajina

Vojna krajina bila je Vojna granica koja se protezala duž južne granice Habzburškog carstva. Obrazovana je početkom XVI veka sa ciljem da zaštiti Habzburge od upada Osmanlija. Krajina je imala poseban status i povlastice.

vojna krajina

(Mapa Vojne krajine)

Komandu nad Vojnom krajinom imalo je Dvorsko ratno veće sa sedištem u Gracu. Unutar Vojne granice oformljene su posebne regimente po oblastima - Lika, Kordun, Banija, Slavonija....

Srbi graničari imali su posebne privilegije zbog stalne vojne službe austrijskom vladaru. Oni su imali status slobodnih seljaka.

Krajina6

(Krajiški vojnici)

Nakon Bečkog rata, na kraju XVII veka proširen je prostor Vojne krajine novim naseljavanjem Srba. Krajina se protezala od Dalmacije i Like, preko Korduna, Banije i Slavnoje, pa do Srema i Banata.

Vojna krajina je nakon tri veka uspešnog odolevanja osmanskim napadima, ukinuta 1881. godine nakon konačnog prestanka opasnosti od Turaka.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>

Rang-lista

Rang-lista