Физичко-географски одлики на Европа

Shtreberove lekcije proizvod su puno rada i istraživanja. Podržite nas kupovinom Premium naloga i omogućite vašem detetu da uči na najbolji način. Hvala!

Kupi sada

Веќе кажавме, дека Европа, иако е континент, таа е всушност полуостров на Евроазиската тектонска платформа - најразгранет полуостров.

Во споредба со другите континенти, Европа има најразгранета брегова линија. Кога би се исправила бреговата линија, би се добила линија доволно голема да се обиколи Земјата околу екваторот.

Европа е заобиколена од два океани и голем број надворешни и внатрешни мориња. Благодарение на тоа, Европа има неколку големи полуострови. Скандинавски, Пиринејски, Апенински (тоа се само еден дел) и голем број на острови, од кои најголеми се Велика Британија, Исланд и Ирска.

Кога ќе ја погледнеме картата на Европа на прв поглед, можеме да забележиме дека полуостровите и островитесочинуват една третина од површинатана континентот.

Со ерозија на ледниците на северот на Европа настанале голем број фјордови кои се наоѓаат главно по должина на западната брегова линија на Скандинавскиот полуостров.

Со абразија на морските брегови од брановите на островите Велика Британија и Ирска настануват клифови – стрмни абразиски падини.

Релјеф на Европа

Гледано глобално Европа е низински континент, затоа што повеќе од половина на нејзината територија е пониска од 200 м, а скоро четири петини од континентот е со надморска висина под 500 м.

Средната надморска висина на Европа е околу 300 м. И затоа заедно со Австралија се двата најниски континенти.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

Континентите се настанати на така наречени платформи - на стабилните делови на Земјината кора. На платформите се додадени млади, нестабилни планински појаси.

Евроазија, за разлика од останатите континенти во својата основа има повеќе платформи кои се поврзани со појаси на разгранети планини.

Најстариот а воедно и најстабилниот дел од европскиот континент е Источноевропската (т.н.Руска платформа). Таа е формирана од многу стари магматски и метаморфни карпи кои се израмнети. Преку нив со времето се таложеле седиментни слоеви кои сега ја формират Источно европската низина.

Покрај Источноевропската, се издвојува и Средноевропската низина.

На север и на југ Европа е опкружена со планини и тоа:

на северозапад и север се наоѓаат старите порамнети планини на Британските острови и Скандинавскиот полуостров, кои се најстари (настанале пред околу петстотини милиони години).
на југ се Алпите-геолошки помлади, но повисоки и покршливи.

Помеѓу овие планини е Средноевропската низина, низ која се простираат масив, односно планини со средна висина кои се одвоени со долини.

Низините на Европа се простираат во непрекинат појас од југоисточна Англија, преку северна Франција, Холандија, Белгија, Германија до Полска, вклучувајки ги и низините на делови од северна Европа. Тој појас ја сочинува Ниската земјаиСредноевропската низина. Овој појас продолжува во Источноевропската низина која што понатака се протега на исток до Урал и на југ до Кавказ така што практично ја опфаќа цела источна Европа.

Планините што се средно стари настанале во неколку фази и се протегаат од Атланскиот океан до раздвојувањето на реките Одра и Висла. Тоа се грамадни планини кои се наоѓаат помеѓу непрекинатите низини на север и младите верижни планини на југ. Овие планини се со средна висина и со средна старост. Тие имаат масивен облик,немаат истакнати врвови и разделени се помеѓу себе со низини и речни долини. Типичен пример за овие планини е Централниот масив, кој воедно е и највисок. Во овој вид на планини спаѓаат и Родопските планини.

Највисоките Европски планининастанале како последица на судрувањето на Африканската и Евроазиската литосферна плоча. Тој судар довел до создавање на венец од преклопени планини кои се издигаат и на висини до 5000 метри надморска висина и претставуваат најизразена карактеристика на релјефот на Европа. Венците се протегаат по должина на јужна Европа кон исток и продолжуваат во Азија (Хималаите). Овие планини ги делиме на два главни венци-северен крак кој што ги опфаќа Пиринеите, Алпите и Карпатите и јужен крак каде што се Апенините и Динарите, понатаму на исток преку Грчките планини. Со оглед на тоа што многу делови на овие преклопени планини се уште се издигнуваат, тоа е подрачје каде што има активни земјотреси и вулкани.

Климата на Европа

Европасе наоѓа на северно умерениот топлотен појас и во поголемиот дел е застапена умерената клима.

Односот помеѓу копното и морето влијае на климата на Европа. Голфската струја која е топла значително влијае на климата. Таа тргнува од Мексиканскиот залив и оди се до Северниот леден океан.

Западна и Средна Европа се под влијание на Атланскиот океан, а пак Јужна Европа е под влијание на Средоземното море.

Во Јужна Европа на бреговите на Средоземното море застапена е медитеранската клима.

Во Северна Европа и во студените краеви на Источна Европа континенталната клима се преобразува во остра континентална, а потоа и во поларна клима.

Од бреговите на Западна Европа тргнува океанската климакоја од Запад кон Исток се менува во некоја варијанта на континентална клима. Во внатрешноста на Европа истата е умерено континентална, додека во источна Европа е сува континентална клима.

Океанската клима се одликува со свежи лета и благи зими со чести и обилни врнежи. Снег паѓа многу ретко.

Медитеранска (Средоземна) клима се одликува со долги, суви и многу топли лета и куси и благи зими во кои има врнежи од дожд, снегот е ретка појава.

Сувата континентална клима е карактеристична за источна Европа и се одликува со студени и снеговити зими и топли лета.

Умерено-континентална клима има во Средна Европа која што е карактеристична со умерено топли лета и умерено студени зими.

Поларна клима има во ниските простори на Северна и Источна Европа. Студен и сув воздух од пределите околу северниот пол влијаат на овие простори така што зимите се долги и многу студени, а летата се куси и свежи.

Билниот свет на Европа

Европа како континент од многу одамна имала менување на природната средина. Сега состојбата е таква што многу видови на билки се или потполно исчезнати или се загрозени како вид пред исчезнување.

Уништувањето на шумите започнало многу одамна, уште во старите времиња. Тогаш во средоземните дабови шуми дрвата се сечеле за правење на бродови. Останатиот дел на тие шуми подоцна е исечен и исчистени се големи површини заради добивање на обработливи површини. Во средниот век, како што растела потребата за гориво и за обработливи површини, сечењето и расчистувањето на шумите се раширило и низ цела Европа.

Во современо време загадениот воздух како последица на индустријата и на зголемениот број на возила, како и продолженото сечење и уништување на шумите заради добивање на обработливо земјиште директно влијаат за намалувањето на шумите. Луѓето денеска ги исушуваат мочуриштата заради добивање на обработливо земјиште, а со тоа го изместуваат природното живеалиште на голем број на животински видови.

На подрачјата каде што е застапена атланската клима природната вегетација ја сочинуваат дабовите шуми. Поголемиот дел од овие шуми се сега искоренети заради добивање на обработливо земјиште или заради ширењто на градовите и индустриските зони. Како се намалува врнењето на дождовите, овие шуми кон исток се менуваат во вегетација на ниски треви. Во Европа тие големи тревни површини ги нарекуваме степи. На овие простори постојат и шуми, но само на ниските планини и тоа претежно листопадни шуми од даб,габер и цер.

Ако земеме во предвид дека земјиштето во средна и источна Европа е рамно и многу плодно, поголемиот дел од степите се искоренети од дрвја и се претворени во обработливо и плодно земјиште. Се зборува дека природната степа е заменета со вештачки направена степа искоренувајки ги дрвјата.

Во Средоземјето, каде што шумите се искоренувале од многу одамна, сега преовладува вегетацијата на камењарите односно средоземното овошје, маслинките, ловорот и други. Таму каде што постојат шуми главно се состојат од зимзелени дрвја-црн и бел бор, иако има и високи жбунести растенија и пониски дрвја каде што нема услови за високи дрвја.

Во северна Европа и во студените делови на источноевропската низина, природната средина многу малку се има сменето така што можеме да кажеме дека главно е зачувана. Тука се наоѓаат тајгите и четинарските шуми од елки. На крајните делови на северот на континентот, каде што има снег скоро преку целата година, се наоѓаат тундрите - вегетација на лишаи и мовови.

Хидрографија на Европа

Европа е опколена со два океани, многубројни морски брегови, а има и едно внатрешно море. Поголемиот дел од езерата се со ледничко потекло, иако има и такви со тектонско потекло претежно на Балканскиот полуостров. Европа има разгранета речна мрежа со голем број на реки. Сите тие реки меѓусебе се разликуваат, во зависност од количината на паднатиот дожд и разновидноста на релјефот.

Најголемите реки во Европа се:

Волга
Дунав
Дњепар
Дон

Дунав и Рајна преку каналот Дунав-Мајна-Рајна поврзуваат неколку Европски држави како и внатрешните делови на Европа со Атланскиот океан, но исто така го поврзуваат Црното море и Атланскиот океан и пристаништата кои што таму се наоѓаат.

Поголемиот дел од од Европските реки припаѓаат на сливот на Атланскиот океан, кои ги делиме на мали морски сливови, додека реките од северот на континентот припаѓаат на сливот на Северниот-леден океан.

На северот на Европа има многу брзи но кратки реки. Тие се вливаат во Норвешкото, Балтичкото и Баренцовото море, а исто така поврзуваат и многубројни езера.

На истокот на Европа речната мрежа е послабо развиена бидејки врнежите таму се многу послаби, но реките се со подолги текови. Источноевропските реки се влеваат во неколку сливови, а разграничувањето им е на Валдајските ридови.

Средноевропските реки главно течат кон северот и се влеваат во Балтичкото и Северното море. Тие не се со долги теченија, а водостојот им зависи од периодот на годината.

Во западна Европа речната мрежа е многу добро развиена бидејки врнежите се обилни и чести. Реките се богати со вода и имаат изедначен водостој. Реките кои извираат во планините со себе носат многу речен нанос кој се таложи во долниот тек. Освен Рона, сите други реки од овој регион на Европа се влеваат во Атланскиот океан.

На Средоземјето речната мрежа е слабо развиена. Реките се кратки и со големи падови, затоа што теренот е повеќе планински. Заради климата водостојот им варира па така најнизок е во лето.

Природните Европски езера ги делиме според областа на:

Балтички
Алпски
Балкански

Најголемиот број на езера се на Балтичко-езерската област и тоа се леднички езера.

Ледничките езера се исто така и езера од Алпската област. По површината се помали од Балтичките, но се одлично искористени за туризам.

Балканскиот полуостров има езера од различно потекло. На високите планини се наоѓаат мали леднички езера, додека поголемите езера кои што се од тектонско потекло најмногу се наоѓаат во котлините.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>

Premium status ti omogućava:

Dodatan sadržaj

Novosti

Najnoviji članci Pogledaj sve

Dodatni sadržaj

Shop

Физичко-географски одлики на Европа

Физичко-географски одлики на Европа