Revolucije 1848-1849, Proleće naroda

revolucije-prolece-naroda-min

"PROLEĆE NARODA" ili kako se ovaj period još naziva "GODINA REVOLUCIJE" je period kada je Evropu zahvatio najširi talas prostesta.

Zahvaćeno je više od 5 država, ali nije bilo koordinacije ili saradnje među revolucionarima iz različitih država.

Uzroke za ove događaje treba tražiti u ranijem periodu 1814-1815, kada na Bečkom kongresu moćnici donose odluku da se vlast vrati u ruke ustanovljenih vladara. To je značilo formiranje "Svete alijanse" koja je bila zadužena da vojno suzbija revolucije i proteste u Evropi. Na osnovu ove odluke Francuska ponovo postaje monarhija, a prestaje da bude republika.

1848. godine revolucionarni talas je počeo u Fracuskoj u februaru, i odmah se proširio na većinu Evrope.

ZAŠTO SE NAROD POBUNIO?

Kod mnogih evropskih naroda probudila se nacionalna svest, i želeli su političke slobode i nacionalna prava. Središta revolucionarnih pokreta postali su Pariz, Frankfurt, Prag, Beč i Pešta.

mapa-evrope-sa-revolucionarnim-centrima

Iako je Sveta alijansa gušila svaki pokušaj revolucije u Evropi, ideja slobode i nacionalnih prava je ipak opstala. Glavni zagovornici su bili liberali i liberalna omladina.

Talas pobuna počinje u Francuskoj. Prva revolucija se 1848. i dogodila u Parizu, a zatim proširila širom Evrope.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 855 RSD postani Premium!

Postani Premium

U Francuskoj su buržoaski slojevi podigli Aprisku revoluciju 1848. godine.

Isti slojevi su podigli i Julsku revoluciju 1830, ali je bila neuspešna.

U Parizu su zanatlije, trgovci, studenti i radnici tražili veća prava i svoje predstavnike u Skupštini. Nakon što je kralj Luj Filip napustio zemlju, u Francuskoj je ustanovljena republika poznata kao Druga republika (188-1852). Za predsednika je izabran Luj-Napoleon, bratanac imperatora Napolena I Bonaparte.

car-napoleon-III

Luj-Napoleon je ubrzo izveo državni udar i 1852. je postao car pod imenom Napoleon III.

Republika je bila ukinuta, a proglašeno je Drugo carstvo (1852-1870).

Car Napoleon III bio je saveznik Italije i Nemačke u borbi za ujedinjenje koja se odvijala polovinom i krajem XIX veka.

Martovske revolucije u nemačkim državama izbile su u zapadnoj i južnoj Nemačkoj.

Karakterisale su ih velike narodne skupštine i masovne demonstracije. Predvođeni dobro obrazovanim studentima i intelektualcima, oni su zahtevali nemačko nacionalno jedinstvo, slobodu štampe i slobodu okupljanja.

Kneževi u nemačkim zemljama obećali su pobunjenoj omladini usvajanje ustava s garantovaim građanskim slobodama.

nemacka-narodna-skupstina-frakfurt-mart-1848

U nemačkom Parlamentu u Frankfurtu okupili su se predstavnici naroda izabrani opštim pravom glasa. Oni su pruskom kralju Fridrihu-Vilhelmu IV ponudili da bude krunisan za cara, ali je pruski vladar ovo odbio.

To je bio znak konzervativnoj aristokratiji da vojnom intervencijom suzbije revoluciju i protera revolucionare.

U kasnijoj Nemačkoj istoriji, 1862-1971 Nemačke države su se ujedinile pod kraljem Vilhemom II i kancelarom Oto fon Bizmarkom.

REVOLUCIJA U ITALIJI

Italijanski revolucionari su svojim vladarima nametnuli donošenje liberalnih ustava. Ipak, nakon što su italijanski vladari povratili vlast 1849. uvedene su određene reforme: ukinute su privilegije, a seljaci su oslobođeni kmetske zavisnosti.

Italija se u kasnijem periodu od 1852-1866 izborila za ujedinjenje.

MAĐARSKA U GODINI REVOLUCIJA

Revolucija je buktala i u mađarskim pokrajinama Habzburškog carstva. Na čelu pobunjenih Mađara bio je Lajoš Košut.

lajos-kosut-madjarska-1848

Košut je izabran i za predsednika Mađarske republike, nakon što je ona dobila taj status 1849. godine. Međutim, to je trajalo samo 4 meseca, jer Mađarska je imala za neprijatelje Austriju, Srbiju, Hrvate i Čehe.

Narodni preporodi u Habzburškoj monarhiji

Habzburška carevina je bila višenacionalna imperija sa dve grupe zemalja: naslednim zemljama Habzburga i ugarskim zemljama.

Nasledne zemlje dinastije Habzburga obuhvatale su:

Gornju Austriju
Donju Austriju
Salcburg
Češku
Galiciju i Bukovinu
Korušku
Kranjusku i Štajersku
Istru s Trstom
Goricu

Kasnije su im pripojene:

Lombardija
Venecija
Dalmacija sa Dubrovnjikom i Bokom Kotorskom

Ugarske zemlje su bile pod uticajem mađarskog plemstva i obuhvatale su teritorije današnje:

Mađarske
Slovačku
Hrvatsku (Slavoniju)
Srpsku Vojvodinu
rumunski deo Banata
Transilvaniju

hazburska-monarhija

Sve ove zemlje bile su pod upravom nemačkog plemstva i pod uticajem katoličke crkve.

UJEDINJENJE AUSTIJE I UGARSKE

Austrijska carevina je 1867. preuređena u Dvojnu monarhiju - Austro-Ugarsku, u kojoj je vladar ostao Franja Josif I.

ČEŠKA

Sloveni u Austriji su središte svoje revolucije imali u Pragu 1848. Na Sveslovenskom kongresu, održanom pod vođstvom čeških patriota, učestvovali su i predstavici Srba.

Ipak, revolucija je kratko trajala pošto su austrijske trupe najpre bombardovale, a zatim i okupirale Prag.

revolucija-u-pragu-1848

Srbi u južnoj Ugarskoj su u maju 1848. na skupštini u Sremskim Karlovicma proglasili Srbsku Vojvodinu. Oni su se sukobili sa Mađarima koji su osporavali Srbima autonoma prava, kulturu i jezik u delovima Ugarske gde su bili većinsko stanovništvo.

Sloveni su stalno trpeli pokušaje nasilne germanizacije u naslednim zemljama, kao i nasilne mađarizacije u ugarskim zemljama. Tako su se u narodu stvorili narodni pokreti otpora koji su bili nadahnuti liberalnim idejama slobode i težnjama za nacionalnim oslobođenjem.

Vođe narodnih pokreta u prvoj polovini XIX veka bili su Jan Kolar, Pavle Šafarik i Ljudevit Štur kod Slovaka, dok je kod Slovenaca to bio France Prešern. Hrvati su za vođu imali Ljudevita Gaja, a kod Srba je najistaknutiji bio veliki reformator pravopisa, autor rečnika i skupljač narodne poezije, Vuk Stefanović Karadžić.

Vuk-Karadzic

(Vuk Stefanović Karadžić, 1787-1864)

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>