Форми на релјефот настанати под дејство на надворешните сили

Shtreberove lekcije proizvod su puno rada i istraživanja. Podržite nas kupovinom Premium naloga i omogućite vašem detetu da uči na najbolji način. Hvala!

Kupi sada

НАДВОРЕШНИ СИЛИ

Релјефот го обликуваат и внатрешни и надворешни сили. Ние до сега разговаравме само за внатрешните сили. Надворешни сили кои што го менуваат релјефот се :

Температурата на воздухот,

Дождовите,

Реките,

Ледниците,

Ветерот,

Брановите и

Вегетацијата.

ЕРОЗИЈА - АКУМУЛАЦИЈА

Кога надворешните сили го уништуваат постоечкиот облик на релјефот и го разнесуваат карпестиот материјал тогаш се случува ерозија.

Тој карпест материјал мора некаде да се наталожи и тој процес го нарекуваме акумулација.

НЕ ОВДЕ, ТУКУ ТАМУ

Речна ерозија настанува под влијание на реките,кои ја менуваат површината на земјата.

Речни долини и речни корита настануваат по пат на ерозија, додека речните острови и делтите настануваат по пат на акумулација на материјалот од реките.

Otključaj Premium

Čitaj celu lekciju
Rešavaj 10x više zadataka
Osvoj 2x više bodova i energija ti se puni duplo brže

Za 1200 RSD postani Premium!

Postani Premium

КАПКА ПО КАПКА, ДОЛИНА

Реката извира на планина и таму тече многу брзо бидејќи планината е стрмна. Водата со својата брзина го поместува карпестиот материјал и прави речно корито, односно таа врши ерозија.

Речно корито е вдлабнатината низ која што тече реката. Задлабочувајќи го речното корито, реката ја формира речната долина.

РАМНИНА

Кога ќе започне реката да се движи на рамен терен, таа се движи поспоро и кога ќе наиде на некаква препрека таа го наталожува материјалот кој што го носела од планинските предели-односно прави акумулација.

Така настануваат акумулациони облици на релјефот: речни острови -ади, алувијални рамнини и делти.

РЕЧНИ ОСТРОВИ-АДИ

Речните острови или адите настануваат така што реката кога ќе дојде на препрека го наталожува карпестиот материјал што го носи со себе во вид на подводна карпа или некое срушено големо стебло од дрво.

АЛУВИЈАЛНИ РАМНИНИ

Алувијалните рамнини претставуваат области покрај реката кои што истата одвреме- навреме ги поплавува, оставајќи позади себе кал кој што е основата за плодно земјиште, нормално откако реката ќе се повлече во своето речно корито.

МОРНАРИЦА

Делтите се во облик на триаголник и настануваат во вливовите на реките во морињата или езерата.

ОДДУВАЈ МЕ СО ТЕМПЕРАТУРАТА

Распаѓањето на карпата може да биде температурно (механичко), хемиско и биолошко.

СЕ ТОПАМ!

Температурното распаѓање се случува најчесто во пустините, каде што температурната разлика помеѓу денот и ноќта е голема.

Карпите преку ден заради високата температура на воздухот се загреваат и се шират, додека преку ноќ се ладат и пукаат. Карпите можат да се распаѓаат и поради замрзнувањето на водата, тоа се вика мразно разорување.
Ова распаѓање се случува така што водата која се наоѓа во пукнатините на карпата замрзнува, врши притисок на карпата при што истата карпа пука.

ВАРОСУВАЊЕ

Кај варовитите или карстни ерозии водата делува на лесно растворливите карпи-варовити карпи. Карстната ерозија доведува до создавање на површински и подземни карстни облици на релјефот.

НИЕ СМЕ ГОРЕ

Површински карстни облици на релјефот се гребени и потопи.

Гребените се мали тесни закривени бразди кои што се формираат на места каде што течела водата.

Потопите се вдлабнатини во облик на инка во кои водата постојано тече и се засилува. Доколку на едно место имаме повеќе потопи се создаваат заливи и карстни полиња.

ДОМОТ НА БЕТМЕН

Подземните карстни облици на релјефот се пештерите и јамите.

Пештерите се составени од хоризонтални канали, премини и хали.

Тие настануваат со постојаната работа на подземните води, кои по хемиски пат и по механички пат ги прошируваат пукнатините во карпите.

СТОЛБОВИ

На таванскиот дел на пештерата настануваат сталактити, кои што висат кон подот на пештерата, додека на подот од пештерата се создаваат сталагмити кои што вертикално се издигнуваат кон горниот дел на пештерата (таванот).

Со спојување на сталактитите и сталагмитите се создаваат пештерските столбови.

ЈАМИ

Јамите се вертикални канали во варовникот кои што можат да бидат длабоки и десетици метри.

ЛЕДНИЧКА ЕРОЗИЈА

Мразовитата или глацијална ерозија е процес при кој се распаѓаат карпите под влијание на мразот.

Со мразовитата ерозија настануваат циркови (планински езера) и валови, а со мразовитата акумулација настануваат морените.

ЦИРК

Циркот е вдлабнатина на врвот од планината околу која се формира ледник (мразовник).

ВАЛОВ

Кога ледниците стануваат големи, под влијание на гравитацијата и заради својата голема маса се движат надолу низ планината и ја создаваат ледничката долина или таканаречен валов.

МОРЕНИ

Деструктивните карпи, покрај, под и пред ледникот формираат акумулациони облици-морени. Тоа се наноси од песочни материјали и материјали од ситен камен.

ЕОЛСКА ПРОМЕНА

Еолска ерозија е ерозија на релјефот под влијание на ветерот. Овој вид на ерозија е најзастапен во пустините и кај песочниците. Ветерот со својата сила и со помош на песокот што го носи, го менува обликот на карпата. Наносите на песок во пустините ги нарекуваме дини, кои настанале со акумулационен процес.

МОРСКИ ЧЕКАН

Абразија е менување на обликот на карпите кои се наоѓаат на брегот на морето или океанот.

Брановите непрестано удираат во карпите и откинуваат нивни делови.Овие полукружни вдлабнатини во карпите ги нарекуваме брановити поткапини.

Под влијание на брановите абразивната ерозија продолжува да влијае на карпите во морето и прави се подлабоки вдлабнатини и во еден момент доаѓа до одвојување на горниот дел на брановитите поткапини, при што настанува – гребен.

Како брановите ги откинуваат деловите од карпите и создаваат брановити поткапини и литици, така тие делови од карпите се акумулираат под нив и настанува ниска песочна плажа која се нарекува – превлака.

ЛИЗГАЊЕ

Денудација или оголување е кога дождот и снегот го носат површинскиот дел од земјата на падините и косите терени. Ова се случува на места кои што останале без природната растителна обвивка, па земјата се натопува од водата која што ги носи во потоците и реките.

Така планинските предели остануваат без обработлива земја а речните корита се полнат со земја која што го подигнува нивото на водата во реките и предизвикуваат поплави.

<% if(tag === 'undefined') {%><% } else { %><% } %>

Premium status ti omogućava:

Dodatan sadržaj

Novosti

Najnoviji članci Pogledaj sve

Dodatni sadržaj

Shop